Kötülük, kıskançlık, yalan, riya, sevgi, şefkat, içtenlik, samimiyetsizlik, korkaklık ve tabii iyilik... İçlerinde en çok ilgimi çeken başlık da iyilik galiba... Kötülük bilgisinin efendisi olup, iyiliğin kenarından geçmeyen, geçemeyen insanlar o kadar çok ki... Çoğunun içinde tek bir gün bile kurulmuyor o ‘vicdan mahkemesi’. Kimi varoluşunun izini sürmeye karar verdiğinde dönüşüyor ama 90’ında dahi bunu yapamayanlar var bildiğiniz üzere. İyi olmak bu kadar zor mu? Değil aslında. Ve aslında evet bazen zor.

 

/* */

 

Bu hafta, 37. İstanbul Film Festivali’nin Ulusal Yarışma Bölümü’nde En İyi Film Ödülü’nü alan Vuslat Saraçoğlu’nun ‘Borç’ adlı filmi de iyilik kavramını sorguluyor. Eskişehir’de küçük bir matbaada çalışan Tufan’ın, karısı Mukaddes ve kızı Simge ile birlikte sürdürdüğü mutlu bir hayatı var. Bir gün, yolda yürürken, önüne düşen bir kargayı, can havliyle veterinere götürüp ona evini açıyor. İyileşmesi için ailesiyle birlikte çırpınıyor. Aynı günlerde, yaşlı komşuları Huriye Hanım, fenalaşıp gecenin bir yarısı kapılarını çalıyor. Bu kez de onu alıp hastaneye götürüyor. Doktor, yaşlı kadının toparlanana kadar iyi bir şekilde bakılması gerektiğini söylüyor. Tufan ve Mukaddes, salonlarında bir hasta yatağı yapıp, misafir etmeye başlıyor Huriye Hanım’ı... İyileşmesine destek olacak tıbbi cihazları yok halleriyle alıyorlar. Masaya bir tabak daha ekleniyor. Saygıda da şefkatte de kusur etmiyorlar. İyilik kararını veren Tufan ama, uygulayıcısı büyük oranda Mukaddes. Gün boyu hasta ve yaşlı kadınla o ilgileniyor. Evde dilediği gibi misafir ağırlayamıyor. Zaman zaman altına kaçıran kadının yatağını temizlemek zorunda kalıyor. Zor bir süreç, zorlanıyor. Arada eşine şikâyet de ediyor. Tufan biraz daha idare edelim telkinleriyle sakinleştiriyor Mukaddes’i...

 

İş yerinde durumlar iyi değil. Maaşları ödemeyen kötücül bir patron var. Bir de üstüne iş yeri soyulunca, bunu da kullanarak iyice geçiştiriyor ödemeleri... Tufan sıkışıp kalıyor. Zaten kıt kanaat bir hayat, sürdükleri. Her şey kuruşu kuruşuna hesaplanıyor, masraflar çok. Ev, Huriye Hanım’ın bakımı, arabanın taksitleri... İsyan etmiyor, ayakta kalmak için direniyor. Acılaşmamak için. Art arda gelişen olaylarla o pırıl pırıl iyilik hali sürekli sınanıyor. Başta da dedim ya, iyi olmak bazen zor. Hayatın ağırlığı galebe çalabiliyor iyiliğe zaman zaman. Peki, Tufan bu sınavı verebilecek mi? “Sanatın varoluş sebebi olan insanı anlama çabasında, yargıdan uzak anlatımı, çelişkilerden kaçınmayan yaklaşımı ve seyircisine kendisiyle baş başa kalma şansını tanıyan duruşu için”  jüri üyelerinin oy birliğiyle En İyi Film Ödülü’ne layık gördüğü ‘Borç’ bu zorluğu gerekçeli kararda dikkat çekilen özeniyle ve büyük bir başarıyla anlatıyor. Vizyona girdiğinde görün isterim.

 

Film, ödül sonrası, filmde kullanılan kargalardan birinin ihmal sonucu ölümü iddialarıyla da gündeme geldi. İyilik üstüne böyle içten bir film yapıp, bile isteye bir hayvana zarar verilebileceğine inanmak istemiyorum. Ama belli ki daha sıkı denetimlere ihtiyaç var bu konuda. Bu notu da düşmek isterim.