Asude Yağmur

 

Hakkında söylentilerin bitmek bilmediği, Amerikan şiirinin belki de en çok kouşulan şairi hakkında bir yaşam öyküsü yazmak isteseniz işe nereden başlarsınız? Hakkında yazılan binlerce sayfayı gözönüne alırsak, siz kaç cilt yazarsınız? 

 

Amerika’da üniversitelerde edebyat dersleri veren ve İngiliz edebiyatçı D.H. Lawrence üzerinde uzmanlaşmış olan John Worthen, Lawrence’ın çağdaşı Eliot için bunu kısacık yapıyor. Çünkü T.S. Eliot hakkında bilmeniz gerekenin özü aslında bu kadar, boşverin dedikoduları, biz şairin hayatına bir göz atıp şiirini daha iyi anlamaya odaklanalım yeter diyor. “Bir Şairin Yaşamöyküsü” T.S. Eliot hakkında yazılmış en kısa, en sade ve aynı zamanda en objektif biyografi. 

 

Edebiyatın altın yılları

 

20. YY. şiirin dönüştüğü, kabuğundan çıkıp modernleştiği sancılı ama bol meyveli bir yüzyıl. Şiirin geçirdiği bu muazzam değişime en çok katkıda bulunan şairlerden biri de T.S. Eliot (Thomas Stearns Eliot). Sadece şiirde değil aynı zamanda oyun yazarlığında da döneminin en önemli isimlerinden olan Eliot çağdaşları Ezra Pound ve Yeats gibi isimlerle edebiyatın en verimli dönemine imzasını bırakmış, başarısını ise 1948 yılında bir Nobel Edebiyat Ödülü ile taçlandırmış. 

John Worthen Eliot’un bize hayatını anlatırken bir yandan da şairin yaşadığı dönemin Amerika ve İngiltere’sine götürüyor bizleri. Edebiyatın altın yıllarının iki büyük dünya savaşı arası olduğunu bilmek yaşadığımız kaotik dönemlerde bize de bir umut ışığı oluyor. Belki de geçirdiğimiz bu zor zamanlara katlanmanın bir yolu olarak şu günlerde biraz daha çok 1920’ler okumak bir çözüm olabilir ne dersiniz? 

 

T.S. Eliot’ın hayatından söz edip de W.B. Yeats, Bertrand Russell, Ezra Pound ve Virgina Woolf’a değinmemek olmaz. Bunlar birbirlerini tamamlayan, daha doğrusu modern şiiri tanımlayan isimler. O dönem çok güçlü edebi eserler çıkarmış, bizlere çok isimler bırakmış ancak bu beş isim birlikte dile kolay modern şiiri üretmiş. Worthen’in biyografisinde siz de bu isimlerin tanışma hikayelerine, birlikte çalışma ve üretme methodlarına tanıklık edeceksiniz. 

 

Dedikodu kazanında yazmak

 

Muhakkak ki ünlü edebiyatçılar ile ilgili en merak edilenler nasıl bir aileden geldikleri ve nasıl birer aile kurdukları. T.S. Eliot’un ailesi ve evliliği ile ilgili bitmek tükenmek bilmez dedikodular edebiyatseverlerin kulağına gelir durur. Onun Bertnard Russell ile olan ilişkisinin edebi sınırlar içerisinde kalıp kalmadığından tutun da 17 yıllık eşi olan Vivien’le geçirdiği her gün ayrı ayrı söylenti konusu yapılagelmiştir. 

 

Worthen yazdığı biyografide güçlü kanıtı olmayan hiçbir söylentiye tabir yerindeyse papuç bırakmıyor, yazarı belki de bugüne dek en çok savunan, hakkını teslim eden biyografiyi yazıyor. 

T.S. Eliot gibi ününün peşini dedikodunun bırakmadığı bir şair hakkında yazarken, hikayesinin kolay satacak yanlarını bir kenara atmak, hayatını köpürtmeden yazmak, yazabilmek gerçekten takdire şayan. 

 

Şiirde mükemmellik

 

T.S.Eliot’ın şiirini mükemmel yapan öğe çok konuşulur. Sade dili mi yoksa gözlem gücü mü ona Nobel’I getirmiştir? 

Hepsi kısacık toplamda yedi şiir kitabı bulunan Eliot’ın ününü haksız yere elde ettiğini, üretmesi gereken kadar üretmediğini söyleyenlere şöyle cevap vermiştir. “Önemli olan şiirlerimin kendi türlerinde mükemmel olmaları gerektiğidir ki böylece hepsi birer olay olabilsinler." Evet, gerçekten de her çıkardığı yeni şiir ayrı ayrı çok ses getirmiş, sonunda da Eliot her defasında haklı çıkmış ve takdir edilmiş. 

 

Eliot az ve öz yazmış ancak her satırında çok düşünen, içsel bir savaş içinde yaşayan, çevresini ve duyguları çok derin ve güçlü bir şekilde gözlemlemiş bir şair olduğunu her satırda hissettiriyor. En çok bilinen eseri Türkç