Tolstoy'un son yazdığı roman olan "Diriliş", adalet sistemine ve kiliseye yapılmış sert bir eleştiri"Diriliş", Tolstoy’un gözlem gücünü ve hassas duyargalarını toplumsal eşitsizliğe, üst sınıfların kalpsizliğine ve suçluluk duygularına ve Çarlık Rusyası’nın bürokrasisine yönelttiği eleştirel bir romandır.

Romanın baş kahramanı Prens Nehludov, bir mahkemede jüri üyesidir. Cinayet suçundan yargılananların arasında eski hizmetçisi Katyuşa Maslova da vardır. Geçmişte bir dönem ilişki yaşadığı Moslova fahişelik yapmaktadır ve cinayetten suçlanmaktadır. Prens, Moslova'nın 'kötü yola düşmesi'nden suçluluk duyar ve kendisini sorumlu tutar. Prens Nehludov, duyduğu vicdan azabı yüzünden Moslova'yı kurtarmak için çabalar; kadını hapishanede ziyaret etmeye başlar ve orada kötü durumda olan pek çok insan tanır. Bu sırada Moslova sürgüne Sibirya'ya gönderilir, prens de onun peşinden gider. Sibirya, Prens Nehludov için yeni ufuklar açacak, hayata bakışını değiştirecektir...

Tolstoy "Diriliş"i yazmaya 1887 yılında arkadaşı Koni ile yaptığı sohbetten sonra karar verir. Koni, ST. Petersburg mahkemesindeki savcılık görevi esnasında orada karıştığı olayı Tolstoy'a anlatır. Bu hikaye, Tolstoy'un romanında anlattığı Nehluda ve Moslova'nın başından geçenlerin çıkış noktası olur. Tolstoy eserini çok uzun bir süre içinde yazar, hatta bir dönem yazmaya ara verir. Başta hikayeyi zayıf bulan Tosltoy, eseri yazmaktan vazgeçmeyi bile düşünür. Yazar, 3 yıl romanı yazmak için eline kalem bile almaz... Ancak 1898'de kağıtlarını tekrar eline alır ve "Diriliş" üzerine tekrar yazmaya karar verir. Tolstoy, sürekli eleştridiği dönemin Rusya’sına, bu olayın da etkisiyle daha fazla saldırır ve yazdığı çeşitli makale ve bildirilerde de bu sert hicvini sürdürür. "Diriliş" de bundan üslup olarak Tolstoy'un bu tavrını yansıtır ve 1899 yılının Mart ayında yayımlanmaya başlar. (GÜLDEN ÖKTEM)