İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye savaşa girmediği halde gerek mihver devletlerin gerek müttefik devletlerin casusları kritik bir coğrafyada yer alan Ankara’da cirit atıyor. Alman büyükelçisi Von Papen’e suikast girişimi, Almanya ve MİT adına çalışan casus Çiçero, adları gün ışığına çıkmamış daha onlarcası dönemin gündeminde. 

 

 

Bu faaliyetler çerçevesinde 16 Ekim 1945’te Ankara’nın saygın doktorlarından Neşet Naci Arzan öldürülüyor. Ben altı yaşındayım, babamın arkadaşı Neşet Naci beyin muayenehanesi de birinci sınıfında olduğum Atatürk İlkokulunun tam karşısında. Tabii bu cinayet çok uzun süre bizim evde ilgi odağı oldu. Katil diye kabul ettirilen Reşit Mercan’ın, daha sonra gerçek katil olduğu anlaşılan ve zamanın Genelkurmay Başkanı Kazım Orbay’ın oğlu olduğu için siyaseten hassas konumdaki Haşmet Orbay’ın duruşmaları dikkatle izlendi. Sonradan duruşmalar Bolu’ya aktarılarak Ankara’nın gündeminden düşürülmeye çalışıldı. Gelin görün ki ‘‘Bu memlekete komünizm gerekirse onu da biz getiririz’’ sözleriyle ünlü Ankara Valisi Nevzat Tandoğan da bu davada kilit kişi olarak ortaya çıkıp, mahkemede ifade verdikten sonra 9 Temmuz 1946’da intihar olduğu iddia edilen bir biçimde öl(dürül)ünce konu tekrar alevlendi. Sonra Bolu yargıcı "Sebebi katiyetle anlaşılamayan bir sebepten dolayı..." gibi çok açıklayıcı bir gerekçeyle Mercan ve Orbay için mahkûmiyet kararı verdi.

 

 

 

 

Neşet Naci davasının karara bağlandığı tarihte de, Marko Paşa’nın yayın hayatı süresince de başbakanlık koltuğunu Recep Peker işgal ediyordu. Peker’in yaşam öyküsünü uzun uzadıya anlatacak değilim. Sadece Türk siyaset hayatındaki hayli uzun varlığının on bir yıllık kısa bir bölümünden, zihniyeti hakkında fikir vermek için söz etmek istiyorum. 

 

 

1930’larda CHP Genel Sekreteri olan Recep Peker, 1936’da faşizmi incelemek için İtalya’ya gönderildi, dönüşünde TBMM üzerinde yetkili bir “faşist konsey” kurulmasını öngören raporu Atatürk tarafından reddedildi ve CHP Genel Sekreterlik görevinden alındı. 1946 seçimlerinden sonra İsmet İnönü ile arası bozuk olmasına rağmen başbakanlığa getirildi. Peker hükümeti, stokçuların vurgun yapmasına olanak tanıyan bir ekonomik paket hazırladı. Yine 1946’da çıkarılan yasa ile basın özgürlüğü kısıtlandı, sıkıyönetim uzatıldı. İstanbul’da Tasvir, Demokrasi ve Marko Paşa gazeteleri, İzmir’de Yeni Asır ve Demokrat İzmir gazeteleri kapatıldı, yöneticileri hakkında soruşturma açıldı. Recep Peker hükümetteki başarısız yönetimi nedeniyle 1947’de İnönü’nün isteği üzerine istifa etmek zorunda kaldı.

 

 

İşte hınzır neşriyat olarak yaftalanan Marko Paşa Gazetesinin serüveni bu atmosferde yaşandı.