Özellikle üretici dilbilgisi kuramıyla geçtiğimiz yüzyıla damgasını vuran bir dilbilimci ve siyasal eylemci olan Noam Chomsky, günümüzün en çok alıntılanan yaşayan yazarı, ayrıca şimdiye kadar en çok alıntılanan on yazarı arasında yer alıyor. 83 yaşındaki ünlü düşünür, dilbilim ve felsefenin ötesinde,  bilgisayar mühendisliğinden sinirbilime, antropolojiden eğitim bilimlerine, matematik ve edebiyat eleştirisine uzanan çalışmalarını bugün de sürdürüyor.

 

Wolfgang B. Sperlich, kaleme aldığı biyografide Chomsky’nin hayatından çok çalışmalarına yer veriyor. Dilbilimci, felsefeci ve siyasal eylemci olarak Chomsky’nin bir portresini çiziyor.

 

Bir harika çocuk ya da üstün yetenekli bir çocuk olarak yetiştirildiğine dair bir bilgi olmamasına karşın Noam Chomsky’nin, zekâ gerektiren çalışmalara doğuştan yatkınlığı vardı. Henüz on yaşındayken okulun gazetesinde faşizmin yayılması üzerine bir başmakale yayımlamıştı. Çağdaş Yahudi ve sosyalist literatürden çok sayıda yapıtı, aynı zamanda İbraniceyle ilgili teknik kitapları eleştirel bir bakış açısıyla okuyarak 12 yaşındaki bir çocuk için olağanüstü bir zihinsel düzeye ulaşmıştı. Liseyi bitirdiğinde, genetik özellikler ve mükemmel öğrenim deneyimlerinin talihli bir birleşimi olarak adlandırabilecek çok özel bir eğitimi tamamlamıştı.

 

İkinci Dünya Savaşı sona ererken, Pennsylvania Üniversitesi’ne başladı. Felsefe, mantık ve yabancı dil konularını kapsayan genel programda, dersleri herhangi bir meslek kariyerlerinde işe yarayacağından değil, sadece ilginç olduğu için seçen öğrencilerden biriydi. 1949 yılına gelindiğinde daha 21 yaşındayken 19 yaşındaki Carol’la evliydi ve lisans tezini tamamlamıştı. 

 

1951’de Harvard’da üç yıllık saygın bir araştırma bursu kazandı. 27 yaşında dünyanın en iyi uygulamalı bilim merkezi olan MIT’ye kabul edildi. 1961’de, 33 yaşında burada kadrolu profesör oldu. 1967’de tutuklandı. Bir sonraki yıl da Vietnam savaşı karşıtı RESIST’in kurucularından olması yüzünden ciddi sorunlar yaşadı. Chomsky daha büyük bir gayretle kendini işe verdi. 1976’ya gelindiğinde saygın bir görev olan enstitü profesörlüğüne atanması, sıradan akademisyenlere göre mesleki kariyerinin doruğunda olması anlamına geliyordu. 1982’de 150 den fazla yayını vardı. Artık hem ABD’de hem de yurt dışında misafir konuşmacı ve öğretim görevlisi olarak aranan biriydi. Yoğun bir seyahat dönemine girerek fahri dereceler ve uluslararası ödüller toplamaya başladı.

 

Chomsky gençliğinde örnek bir siyasi eylemci gibi davrandı. Yıllar boyunca yalnızca ideallerinin peşinden koştu, kütüphanelerde anarşist ve özgürlükçü sosyalist kitaplar aradı, özellikle Orwell ve Russell’la haşır neşir oldu. Dilbilimde yepyeni bir yaklaşımın temelini attı. Gündeminde dilin dinamiklerini araştırmak, farklı düzeylerde sunuluş biçimlerinin dönüşüm geçirerek nasıl birbirini ürettiğini, beynin ürettiği düşüncenin dili nasıl ürettiği ve aynı şekilde dilin nasıl düşünce ürettiğini irdelemek vardı. Özelde Chomsky’nin dil felsefesi, çocukların dili nasıl edindiği ve nasıl yaratıcı bir biçimde kullanılabildiği sorusuna yönelik cevap arayışına çok büyük bir katkıda bulundu. Başka hiçbir kuram bu kadar açıklama gücüne sahip olamadı.

 

Chomsky, dünyayı daha iyi bir yer haline getirme davasına genç yaşta kendini adadı. Aklın iç boyutuna önemli verdi. Kitlelerin yerel düzeyde örgütlenmiş tam katılımını sağlamayan her tür demokrasiye karşı çıktı. Kendisini anarko-sendikalis olarak tanımladı. Baskı ve yoğun toplumsal adaletsizlik dünyasının nedenlerine işaret etti. Yazdığı her şey  kapışıldı. Amerikalı bir Yahudi olarak, Yahudi düşmanı, hain ve daha bir çok suçlamayla karşı karşıya kaldı.

 

Sperlich, anne-babadan çocuklara geçen, birkaç iyi okul ve üniversiteye devam ettirilen hümanist eğitime ve her şeyden önemlisi kendi kendini eğitmeye yönelik sağlam bir inanca dayanan, çalışmaya adanan bir hayatı başarıyla aktarıyor.

 

(Noam Chomsky/Wolfgang B. Sperlich/Çeviren: Duygu Tekgül/Yapı Kredi Yayınları)