Osmanlı İmparatorluğu 16. ve 17 yüzyılda altın çağını yaşamaktadır. İstanbul dünyanın ticaret merkezi haline gelir; Osmanlı limanları Avrupalı tüccarlarla dolup taşar. Fransızlar, Sultan Süleyman döneminde kendilerine ihsan edilen imtiyazlar sayesinde bu ticari faaliyetlerden aslan payına sahip olur. Öyle ki Venedik ve birkaç istisna hariç diğer yabancı devletler Osmanlı limanlarına ancak Fransız bayraklı gemilerle girebilmektedir. Bunun karşılığında da Fransızlara komisyon ödemekte, onların belirlediği şartlarda ticaret yapabilmektedirler.

 

Fransızlar bunun keyfini sürüp giderken sahneye İngilizler çıkar. Osmanlı ile yakınlaşmak, Osmanlı'nın dostluğunu kazanabilmek için yollar bulmaya çalışırlar. İstanbul'da elçilik kurabilmek için ellerinde geleni yaparlar. Tabi bu durum ne Fransız ne de Venedik elçilerinin hoşuna gider. Hiç yokken bir ortakları daha olmak üzeredir çünkü. Ne yapsalar ne etseler İngilizlerin Osmanlı ile diplomatik ilişki kurmasını engelleyemezler. 1583 yılında kıymetli hediyelerle dolu Susan of London gemisi ilk İngiliz Elçisi William Harborne'u İstanbul'a getirir. Elçilikler arasındaki kıyasıya rekabet de böylece başlamış olur. Oyunlar, entrikalar ve diplomasinin bin bir türlü hileleri kurulmuş bir çark gibi işlemeye başlar. Osmanlılar elçilikler arasındaki çekişmelerde çoğu zaman tarafsız kalır. Elçiliklerle karşı karşıya geldiklerinde ise genellikle tavizsiz ve katıdırlar.

   

 

Remzi Kitabevi'nden "Elçiye Zeval Olmaz" adıyla yayınlanan kitap; ilk İngiliz elçisinin İstanbul'a gelişinden başlayarak İngiliz, Fransız, Venedik ve diğer elçilerin maceralarını anlatıyor. Kendi sahasındaki nadir kitaplardan biri olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Elçilerin hem birbirleriyle hem de Osmanlı ile ilişkileri tarihi kaynaklara dayanılarak anlatılıyor. Yazar Güzin Özen Yılmaz tecrübeli bir gazeteci. Fransız ve İngiliz kaynaklarını da taramış. Birbirinden ilginç, birbirinden renkli hikayeleri gayet hoş bir üslup ile kaleme almış. 

 

Tarih ve diplomasi meraklılarına tavsiye ederim...