Jens Lapidus

Çev: Murat Sağlam

Domingo Yayınları

Fiyatı: 22 TL

 

İskandinav ülkelerinden, özellikle İsveç’ten gelen polisiye kitaplar, son yıllarda bu türü sevenlerin gözdesi oldu demek abartı sayılmaz. Ancak bu beğeniden nasibini sadece İsveçli yazarlar almadı, bir dalga halinde yükselip İzlanda’yı bile kapladı. Gene de hiçbiri Stieg Larsson ve 

”Ejderha Dövmeli Kız”la başlayan üçleme kadar heyecan uyandırmamıştır.

 

Ne var ki, son yıllarda ilk kitabını yazmış taze bir yazar da benzer bir ilgiye mazhar oldu. İsveç yeraltı dünyasının kimi temsilcilerini avukat olarak mahkemelerde savunmuş Jens Lapidus, “Snabba Cash / Kolay Para”yla polisiye âleminde kuvvetli bir rüzgar estirdi. Hatta Larsson’un varisi diye takdim edildi. Ancak Lapidus aslında Larsson’dan çok James Ellroy ile Dennis Lehane’i hatırlattı bize. Bir de, 2007’de çıkan kitabının 2012’de İngilizce olarak basılmasına kadar, bu ilgi ülkesiyle ya da bölgesiyle sınırlı kaldı. “Kolay Para” İsveç’te, on yıldır en hızla satan suç dünyası kitabı ve İsveç çok satan listesinde iki yıl kalmış kitap olarak tanıtıldı.

 

 

“Kolay Para”, şiddet dozu noir ölçülerine göre de hayli fazla olan bir kitap. Lapidus, Stokholm’ün yeraltı dünyasında üç kişiyi paralel kurguyla izliyor. Stokholm dışından olan, alt orta sınıf mensubu, okulunu bitirmeye çalışan, bir yandan da geceleri taksicilik yaparak zengin çocuklarla takılan JW; bir baskında yakalanan, birlikte çalıştığı Sırplar’ın onu yakan ifadesiyle hapse giren ve kaçmaya kararlı Şilili Jorge Salinas Bario ve onun başını yakanlardan biri, yeraltı dünyasının hakimi Radovan’ın sağ kolu, vaktiyle Arkan’la birlikte çarpışmış, her yönüyle korkutucu Sırp Mrado'nun maceralarından oluşuyor kitap.

 

"Kolay Para"ya gelince, o da kokain satışından elde edilen para.

 

 

Lapidus’u eleştirenler kitabında şiddetin fazlalığından, karakterlerin sevimsizliğinden, bir de yazarın usta olmayışından dem vuruyordu. Usta olmadığına, onlara ters gelen üslubu yüzünden karar vermişlerdi. Oysa Lapidus dikkati ayakta tutan yeni bir üslup tutturmuş. Özellikle JW’nun bölümlerinde tempoyu yükselten kısa kısa cümleleri çok başarılı buldum. JW’nun kendini de zengin göstermeye çalışarak birlikte takıldığı sosyetik ekibin ‘marka’larını hasetle sıralayışı ise, “Amerikan Sapığı / American Psycho”daki benzer listeleri hatırlatıyor.

 

Umutlarını kokaine bağlamış üç kayıp ruhtan JW, ortadan yok olmuş ablası Camilla’yı bulmaya çalışıyor, onu özlüyor. Ayaklı kokain ansiklopedisi, hapishane kaçağı Jorge, Mrado ve Radovan’dan intikam almak için yaşasa da, bir yandan da kardeşi Paola’yı koruyor. En ‘kayıp’larına, her türlü acıma duygusunu Balkan Savaşı'nda yitirmiş Mrado’ya gelince, onun da en büyük derdi, ayrıldığı karısı karşı çıktığı için pek az görebildiği küçük kızı Loviza.

 

Lapidus’un İsveç adalet sistemi, resmi bir sistem ama karakterleri daha çok Amerikalı'ya benziyor. Amerikan suç romanlarının kahramanlarını hatırlatıyor. Kitabı da polisiye sayılmaz zaten. Çünkü, polisin varlığını bile layıkıyla hissetmiyoruz. En azından, bu ilk kitapta. İlk kitap derken, “Kolay Para”nın, Jens Lapidus’un "Stockholm Noir Üçlemesi"nin ilk kitabı olduğunu kastediyorum. Kitabın başarısı üzerine arkasından “Aldrig fucka upp / Never Fuck Up” ile “Livet deluxe / Life Deluxe” geldi. Onları, grafik roman “Gangkrig 145 / Gang War 145” izledi. Gerçi onun adında da "Stokholm Noir" var ama, üçlemenin bir parçası değil.

 

Ülkesinde artık yedi yıllık bir tarihi olsa da Jens Lapidus bizim için yeni bir yazar. Yeraltı dünyasını ve bu dünyanın kayıp insanlarını inandırıcı bir şekilde anlatan “Kolay Para”, elinizden bırakmakta zorlanacağınız bir kitap. Üçlemenin diğer iki kitabını beklemeye başladık bile.