Yaklaşık 100 yıllık ömre sahip, sinema dünyasının efsanelerini konuk eden Emek Sineması'nın yıkılmasına ön ayak olacak, toplumun birçok kesiminin karşı çıktığı Kamer İnşaat projesi başlatıldıNİL KURAL

Tarihi Emek Sineması’nın yıkılıp, kopyasının yerine yapılacak alışveriş merkezinin en üst katına taşınacağı projenin inşaatı dün başladı. Cercle d'orient (Serkildoryan) bloğunun önüne iskelelerin kurulmasının ardından projenin sahibi Kamer İnşaat ve Beyoğlu Belediyesi’nin basın danışmanları tarihi Emek Sineması’nı yıkacak projenin ruhsatının alındığını ve inşaatın Cercle d’orient’ın restorasyonuyla başladığını doğruladı. Cercle d’Orient bloğu gibi Sosyal Güvenlik Kurumu’na, diğer bir deyişle kamuya ait Emek Sineması’nın olduğu bloğun ise kamunun şiddetli itirazlarına rağmen ilerleyen günlerde yıkılması öngörülüyor.

Yaklaşık 100 yaşında olan, uzun yıllar İstanbul Film Festivali’ne festival saraylığı yapan, sahnesine Krzysztof Kieslowski'den Jeanne Moreau'ya, Elia Kazan’dan Ken Russell'a, John Malkovich'e sinema dünyasının efsanelerini konuk eden Emek Sineması, 2009 yılında Filmekimi’nin ardından kapandı. Sinemayı yıkacak projenin, 2010’da Mimarlar Odası’nın çabalarıyla ortaya çıkmasının ardından projeye karşı çıkan on binlerin desteğiyle yürüyüşler, imza kampanyaları, nöbet tutma eylemleriyle devam eden sivil mücadele sürdürüldü.

Ekim 2009’da, altında Sosyal Sigortalar Kurumu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Belediyesi, Kültür Bakanlığı ve İstanbul 2010 Kültür Başkenti’nin logoları olan bir proje, Yeşilçam Sokak Sürdürülebilir Kentsel Gelişim ve Yenileme Projesi adıyla Anıtlar Kurulu’na geldi. Kamer İnşaat’ın uygulayıcı ve yapımcısı olduğu projede, Cercle d’orient birinci dereceden tarihi eser olduğu için kuralına uygun bir restorasyona tabi tutuluyordu. Arka blok ise tamamen yıkılıyor ve Emek Sineması’nın bir kopyasının multipleks sinema salonlarının arasına, ticari merkezin en üst katına yapılması öngörülüyordu.

2010’un mart ayında Mimarlar Odası’ndan Mücella Yapıcı, Anıtlar Kurulu'ndan onay alan projeyi kamuoyunun bilgisine açtı. Bu arada Mimarlar Odası, Kültür Bakanlığı’na projenin iptalini talep eden bir dava açtı. 2010 yılında İstanbul Film Festivali sırasında düzenlenen ilk Emek yıkımı karşıtı yürüyüşlerle süren sivil mücadelede, 24 Mayıs 2010’da mahkemenin projenin yürütmesini durdurmasıyla rahat bir nefes alındı.

Mahkemeye sunulan üç bilirkişi raporundan ikisi Emek Sineması’nın kültürel bir miras olarak yerinde korunması yönünde görüş içerdi. Üçüncü rapor ise projeyi uygun gördü. Bilirkişi raporlarından bu tek görüşe itibar eden mahkeme, 2011 yılının aralık ayında yürütmeyi durdurma kararını kaldırdı.

Bu arada Emek Sineması’nı yıkacak projeye itiraz eden yönetmenler, oyuncular, Sinema Yazarları Derneği üyeleri, sivil toplum kuruluşları temsilcileri, çeşitli protesto ve yürüyüşlerle tekrar tekrar projenin iptalini istedi. Kültür Bakanlığı, binanın sahibi Sosyal Güvelik Kurumu, Beyoğlu ve Büyükşehir belediyelerine sorumluluk almaları çağrısı yapıldı. Emek Sineması’nın olduğu yerde korunmasını ve bir film merkezine dönüştürülmesini isteyen mektubu yaklaşık 10 bin kişi imzaladı.

20 Aralık 2011’de İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı da açık bir çağrıda bulundu. Eczacıbaşı, Emek Sineması ve bulunduğu bloğu, sinemayı yerinde koruyan, kültür sanat dünyamıza katkıda bulunabilecek, Beyoğlu'nun dokusuna uyum sağlayacak hale getiren bir proje hazırlamak için taraflardan süre istedi. Ancak bu çağrısı taraflardan beklenen yanıtı bulamadı.

SİYAD Emek'i yalnız bırakmıyor

Dün yaşanan gelişmeler üzerine bir kamuoyu açıklaması yapan Sinema Yazarları Derneği, son beş yıl içinde Emek Sineması'yla ilgili kararların ve yıkım sürecine ilişkin uygulamaların tamamına yakınının İstanbul Film Festivali'nin hemen öncesine denk getirilmesi dikkat çekici olduğunu vurguladı: "Ülkemizin en güçlü uluslararası film festivalinin 'amiral gemisi' olarak da nitelenebilecek tarihi bir sinema salonuna yönelik olarak atılmış her yıkıcı adımla, genel çapta bir kültürsüzleştirmeye, salonsuzlaştırmaya, sinemasızlaştırmaya, festivalsizleştirmeye, sanatsızlaştırmaya biraz daha yaklaşıldığı açıkça ortadadır. Emek Sineması, yedinci sanatın sembolüdür; yerine dikilmesi öngörülen AVM, kapitalist barbarlığın utanç ve ruhsuzluk anıtından başka bir şey olmayacaktır."

Çeşitli sivil toplum kuruluşları, SİYAD başta olmak üzere bazı sinema örgütleri ve sinemaseverlerin, Emek Sineması'na sahip çıkma konusunda örnek bir duyarlılık sergilediklerini belirten dernek, "Emek'in yıkımınında payı olanlar, destek verenler ise şimdiden tarihsel utançlarıyla başbaşa kalmışlardır" dedi. Açıklama SİYAD'ın Emek Sineması'na ilk kazmanın vurulduğu anda da tüm dostlarıyla birlikte Emek Sineması'nın yanında olacağını ilan etmesiyle sonlandırıldı.

Kültür Bakanı Ömer Çelik: "Orijinali korunarak üst katlara taşınıyor"

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, ANKA'nın haberine göre Emek Sineması'yla ilgili olarak “Sinemanın tamamen yıkılması ve yok edilmesi söz konusu değil. Orijinali korunarak üst katlara taşınıyor, restore ediliyor. Başka bir kuruma ait bir bina, doğrudan Bakanlığımızı ilgilendiren bir tarafı yok. Aynı işlevi sürdürmesi için daha da güçlendiriliyor içindeki donanım. Vatandaşlarımızın, aydınlarımızın bu tip eserler konusunda hassasiyet göstermesini her zaman takdirle karşılıyoruz. Dünyada çeşitli koruma çeşitleri var. Bu da birkaç kat yukarıya taşınarak, orijinali korunarak bir askı sistemiyle korunuyor, güçlendiriliyor” diye konuştu.