SELAY SARI

 

Juliet öldü diye kendini zehirleyen Romeo, onun hançerini kalbine saplayan Juliet, Sezar'ı öldürenler arasındaki siyasetçi Cinna sanılıp linç edilen Şair Cinna, Titus Andronicus'un kızına tecavüz ettikleri için Titus tarafından börek yapılıp annelerine ikram edilen Chiron ve Demetrius, aynı oyundaki kadersiz sinek... William Shakespeare'in yaratıcılığı, ölüm konu olduğunda sanki daha da gelişiyor. Bu yaratıcılıktan etkilenen Toby Park, Aitor Basauri, Petra Massey ve Stephan Kreiss'ın üyeleri olduğu İngiliz tiyatro topluluğu Spymonkey, önceki gün İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında yeni oyunları 'Shakespeare'in Bütün Ölümleri'nin uluslararası prömiyerini gerçekleştirdi. Moda Sahnesi'nde üç gece boyunca kapalı gişe oynayacak oyun, ilk akşamında seyirciyi kahkahaya boğarken, büyük de alkış aldı.

 

'Shakespeare'in Bütün Ölümleri', ozanın 400. ölüm yıl dönümünü dünya çapında farklı etkinliklerle anmayı amaçlayan, Türkiye ayağı British Council tarafından yürütülen 'Shakespeare Lives' projesinin bir parçası. İngiltere'nin en önemli fiziksel komedi kumpanyalarından olan Spymonkey, Shakespeare oyunlarına getirdiği farklı yorumlarla tanınan yönetmen Tim Crouch ile çalıştıkları 'Bütün Ölümler'de Shakespeare oyunlarında sahne üzerinde gerçekleşen tüm ölümleri farklı konseptler dahilinde yansıtıyor. Bazı ölümler modern dansla, bazıları performans sanatıyla, diğerleri sahne üzerinde çocuklar gibi koşarak, bir kısmı da klasik tiyatro ile aktarılıyor. Ortaya çıkan sonuç, Monty Python, Pina Bausch, Marina Abramoviç ve klasik Shakespeare oyunculuğunun bir harmanı.

 

 

Spymonkey sanat yönetmenleri ve oyuncuları Toby Park ve Aitor Basauri ile oyundan önce görüştük.

 

 

Toby Park: Çoğu sahne dışında. Bunun sebebi şu: Elizabeth dönemi tiyatrosunda sahne kararmıyor, yani ışıklar sönmüyor, perde yok. Eğer sahnede ölürseniz ve başka bir rolünüz de varsa, bir noktada kalkıp gitmeniz gerekiyor, bu da devamlılığı bozuyor tabii. O yüzden karakterler genelde sahne üzerinde çarpışmaya ya da intihar etmeyi düşünmeye başlıyorlar, sonları ise sahne dışında geliyor. Tabii sahnede ölen çok önemli karakterler de var, örneğin Kleopatra, ya da 'Hamlet'te herkes.

 

 

Park: 'Antonius ile Kleopatra'da Antonius'un ölümü 110 dize sürüyor. Bizim oyunumuzun modern tiyatro kabullerinden ilham aldığı bir bölüm bu. Antonius'u ben oynuyorum ve oyunu durdurarak seyirciyi Ortadoğu'da siyasetin binlerce yıllık başarısızlığını düşünmeye sevk ediyorum. Bir yandan bu tip şatafatlı 'entelektüel' tiyatroyu ti'ye alıyoruz, bir yandan da bunun ne kadar etkili olduğunu göstermeye çalışıyoruz.

 

 

Park: '6. Henry' oyunlarındaki ölümleri entegre etmek zor oldu. Stephan ve Aitor komik, palyaço tipi bir kavgaya tutuşuyorlar, onlar etrafta koşuşurken Petra dramatik bir biçimde birçok karakterin ölümünü canlandırıyor. Bu arada ben de 'Cymbeline' oyunundan bir şarkı söylüyorum. Tüm bunları aynı anda verebilmek zor oldu, ama bir yandan da oyunu anlamak için en kilit sahne de bu.

 

Aitor Basauri: Bu sahne ayrıca seyirciyi 75 ölümün hepsini göreceklerine ikna ediyor bence. Bu bizim için çok önemli değil ama seyircinin bunu başarabileceğimize inanması önemli. Bence biraz kuşku duyuyorlar.

 

Park: Merak etmesinler, 75 ölümü de sahneliyoruz.

 

 

 

 

Park: Her karakterin ve yer aldığı oyunun ismi sahnedeki ekrana yansıyor. Bir de sahnede 'Lady MacDeath' adını verdiğimiz bir kadın, onun önünde de kaç tane ölüm kaldığını belirten bir sayaç var. Her ölüm olduğunda bir alarm çalıyor, Lady MacDeath de sayacın düğmesine basıyor.

 

Basauri: 'Açlık Oyunları' gibi bir bakıma.

 

 

 

Park: 'Clown' (palyaço) kelimesini geri kazanmaya çalışıyoruz. Palyaço makyajını ve kırmızı burunları çağrıştırdığı için bu kelimeyi kullanmaktan uzun süre kaçındık aslında. 'Clown' bizim için kendi saçmalığımızı ve aptallığımızı bir başlangıç noktası olarak kullanmak anlamına geliyor. Onun dışında dördümüz bir palyaço grubuyuz ve palyaçolar olarak ilişkilerimiz de eserin son hâlini etkiliyor. Ancak amacımız sadece saçmalayarak güldürmek değil elbette.