NERGİS FIRTINA

 

Beyoğlu'ndaki  ANAMED, yeni bir sergiye ev sahipliği yapıyor. 19. yüzyıl sonu Osmanlı Devleti’nin sosyokültürel ve ekonomik yaşantısı gözler önüne seren karikatür sergisi, Yusuf Franko Paşa’nın 1884 - 1896 yıllarında çizdiği ve bir albüme topladığı karikatürlerden oluşuyor. Dönemin en önemli kültür ve ekonomi merkezlerinden olan Beyoğlu ve Pera ise karikatürlerin geçtiği mekan olmakla yetmiyor günümüzde de bu sergiye ev sahipliği yapıyor. Dönemin Levantenlerinin, diplomatlarının ve cemiyetin önemli insanlarının Yusuf Franko Paşa’nın mizah dolu kaleminden anlatıldığı serginin küratörlüğünü Bahattin Öztuncay, tasarımını Yeşim Demir Pröhl, danışmanlığını ve metin yazarlığını ise K. Mehmet Kentel üstleniyor.

 

‘Yusuf Franko’nun İnsanları; Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri’ adlı sergide yolu Pera’dan geçmiş önemli bürokratların ve Yusuf Franko Paşa’nın arkadaşlarının yanı sıra, dönemin en önemli tiyatro oyuncularından olan ve İstanbul’u dört kez ziyaret etmiş dünyaca ünlü Fransız aktrist Sarah Bernhardt ve eşi Yunan asıllı Fransız aktör Jacques Damala’da karikatürlerde yer alıyor. Ayrıca, dünyaca ünlü ressam Amadeo Preziosi’nin oğlu Kont Robert Preziosi’nin Yusuf Franko Paşa’yı, Yusuf Franko Paşa’nın ise Kont Preziosi’yi çizdiği karikatürleri de sergide görmek mümkün.

 

 

Paşanın Avrupa karikatür geleneğini yansıttığı karikatürleri ayrıca tarihi olayları da gözler önüne seriyor. İstanbul (Tersane) Konferansı’nın da tasvir edildiği karikatür tarihi bir belge gibi. Karikatürde Balkanların durumunun konuşulduğu konferansın çiziminde Naum Paşa ve Yusuf Franko Paşa'nın da orada olduğunu görüyoruz. Dahası sergide, Büyük Beyoğlu Yangını’nda zarar görmüş ve artık yerinde Çiçek Pasajı olan Naum Tiyatrosu çizimlerini de gözlemlemek mümkün. Yusuf Franko Paşa’nın ‘Types et Cahrges’ adını verdiği karikatür albümünün sergisi olan ‘Yusuf Franko’nun İnsanları; Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri’ sergisi 1 Haziran 2017’ye kadar ANAMED’de ziyaret edilebilecek.

 

 

Yusuf Franko Paşa’nın karikatür albümünün bize ulaşma hikâyesi, Kapalıçarşı’daki bir halıcının, ABD'li bir diplomata albümü satmasıyla başlıyor. Uzun yıllar bu ailede kalan albüm daha sonra tabiri caizse dünyayı dolaşıyor. Hakkında bu zamana kadar dört ya da beş haber çıkan albüm ise daha sonra 2016 yılında Ömer M. Koç Koleksiyonu’na ekleniyor.