İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin santralistanbul koleksiyonunda yer alan eserlerin Maçka Mezat'ın müzayedesinde satışa sunulmasına tepkiler sürüyorYASEMİN BAY

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin santralistanbul koleksiyonunda yer alan 'satın alınmış' eserlerin 17 Şubat'ta Maçka Mezat'ın müzayedesinde satışa sunulacak olmasının tartışmaları sürüyor. 3 Şubat'ta bir araya gelen yazar, sanatçı ve küratörler konuyu masaya yatırarak üniversiteye, Kültür Bakanlığı'na ve sanatçılara birtakım sorular yönelttiler.

Bilgi Üniversitesi, toplantı sonucunda kendilerine yöneltilen "Koleksiyonun müşterek bir alanda muhafazası mümkün mü?", "Müze koleksiyonunun, üniversite el değiştirmeden önceki sahibiyle üniversite arasındaki protokolün detayları nelerdir?", "Müze koleksiyonun envanterine dair şeffaflık mümkün mü?", "Koleksiyon bu şekilde satılırsa sanatçılar kuruma nasıl güvenecek?", "Kurumların toplum ve sanatçılara karşı nasıl bir sorumluluğu vardır?" ve "Bu müze ortadan kalktığı zaman, tahsis edilen bu alanın işlevinin kaybolmasının diğer sonuçları nelerdir?" şeklindeki sorulara yazılı bir açıklamayla cevap verdi.

Yapılan açıklamada "Santralİstanbul müze envanterinde, resmi olarak 168 eser bulunuyor. Envanterimizde tuttuğumuz eserlerin de, diğer başka yapıtların da dönemsel sergilenme etkinlikleri sürdürülecek" dendi.

Müzayedeye çıkarılan yetmiş eserin içinde dört eserin koşulsuz olarak hibe edilmiş olduğunu belirten Bilgi Üniversitesi, geri kalan 66 yapıtın üniversitenin kaynaklarıyla, dönemin piyasa değerleri üzerinden bedelleri ödenerek satın alındığını ifade etti.

Ayrıca dünyanın pek çok müzesinin koleksiyonlarındaki eserleri satışa sunduğu da yapılan açıklamada yer aldı: "Dünya müzelerinde sıkça rastlanan 'mevcut koleksiyondan ayırıp çıkarma' yöntemi, müze işletmelerinin belirli çerçeveler içinde gerçekleştirebildiği özel satış şeklidir. Oxford, Royal Holloway, Thomas Jefferson, Sydney gibi üniversiteler, gerek Guggenheim, MoMA New York gibi önemli müzeler sıklıkla bu biçimde koleksiyonlarının bir kısmını müzayede aracılığıyla satışa sundu ve sunuyor. Santralİstanbul müzesi yapıtları da, diğer tüm kıymetler gibi, İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin yarattığı gelirlerle oluşturuldu. Adı geçen eserlerin müzayedeye tabi olarak değerlerini bulmaları, İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin bir vakıf üniversitesi olarak yapmayı hedeflediği ve yapmakta olduğu kurumsal faaliyet için büyük önem arz ediyor."

Sanatçılar ne dedi?

Selma Gürbüz: "Sanatçı eserinin bir müzede yer almasını, kalıcılığının bir kanıtı olarak görür. Bu nedenledir ki bir müze resim almak istediğinde işin parasal yönünü hiç düşünmez. Bilgi Üniversitesi, Santralistanbul, çağdaş Türk resmi müzesini kurmaya soyunduğunda tüm sanatçılarımız gibi ben de sembolik fiyatlarla seve seve verdim resimlerimi. Bunu yaparken de, günün birinde üniversitenin el değiştireceğini, müze için toplanmış eserlerin sanatçılara danışılmadan, haraç mezat satılacağını aklıma getirmemiştim? Bu nedenle bir sözleşme yapma gereği de duymadım."

Sarkis: "Santralistanbul koleksiyonunda yer alan ve satışa çıkan 22 giysili ve 13 fotoğraflı yerleştirmem ayrılmaz bir bütündür. Bu yapıt 2005'te Aksanat'taki 'Bir Kilometre Taşı' adlı sergimin can damarıydı. Bu yapıtın prodüksiyonunu Aksanat yapmıştı. Santralistanbul bu yapıtı hem sergileyip hem çevre çocuklarıyla yaşatacaktı. Bu yapıtı benden satın aldılar ve Aksanat (giysilerin, fotografların) prodüksiyon masraflarını SantralIstanbul'a hediye etti. Bu yapıtı ancak bir kurum yaşatabilir, yapıtın konseptine uygun sürekli icralarla. Bir yapıtın bir müzeye girmesi kamuoyuyla birleşmesi demektir zaten. Aramızda yazılı bir sözleşme olmadı. Şimdiye kadar benim yapıtlarımı koleksiyonlarına katan onlarca müzede 'ikinci satış' gibi bir kavram gelmedi, düşünülmesi bile kurumun etiğine ters düşerdi, zira bir müze satış yeri değildir"

Yüksel Arslan: "Maçka Mezat'taki santralistanbul müzesinin resim koleksiyonu satışını iki gün önce öğrendim. Çok korkunç ve üzücü bir haber! Her resmin bir alış ve satış fiyatı olursa da bu beklenmedik haber düşündürüyor beni: Dünyanın bütün üniversitelerinde özel bir koleksiyon vardır. Bilgi Üniversitesi içinde böyle bir müze düşünülüp gerçekleşirse çok sevinirim."

Kamusal Sanat Mirası, santralistanbul koleksiyonunun satışı nedeniyle bir imza kampanyası başlattı. İmza kampanyasının metninde santralistanbul'un koleksiyonunun dağılmasına izin vererek kamu mirasına ihanet ettiği belirtildi.