FİSUN YALÇINKAYA

 

İstiklal Caddesi'nde yer alan sanat mekânı Arter, 13 Ağustos'a dek önceki gün açılan 'Görme Biçimleri' başlıklı sergiye ev sahipliği ediyor. Sergi ismini 2 Ocak 2017'de aramızdan ayrılan İngiliz sanat eleştirmeni, düşünür John Berger'in 'Görme Biçimleri' adlı eserinden alıyor. Berger'in 1972'de yayımlanan kitabında Şeker Ahmet Paşa'nın 1870'te yapıldığı tahmin edilen 'Ormanda Oduncu' adlı tablosunda yer alan eleştiri serginin çıkış noktasını oluşturuyor. Kaba bir özetle, Berger resimde minyatür sanatıyla Batılı tarzda resim arasında kurulan ilişkileri ve bunların özgün şekilde dağılışını görüyor. Bu ne ressamın kast ettiği ne de bize işaret edilen bir durum. Ancak bu durum görme biçiminin mümkün kıldığı yepyeni bir eseri doğuruyor ve 'Ormanda Oduncu' bu tarihten sonra bambaşka bir tablo olarak sanat tarihindeki yerini alıyor. İşte Arter'deki sergiyi hazırlayan Montblanc Kültür Vakfı eşbaşkanları ve çok disiplinli küratoryal platform Art Reoriented’ın kurucuları Sam Bardaouil ile Till Fellrath da sergide izleyiciyi buna teşvik ediyor. Sanat eserlerini sunulduğu gibi kabul etmek yerine onlara kendi bakışlarıyla, beraberlerinde getirdikleriyle yeni anlamlar katmaya. Sergide bu kapsamda çoğu Türkiye’de ilk kez sergilenecek 33 sanatçının yapıtlarını bir araya getiriliyor. Sergide bu kapsamda MÖ 1.000’den günümüze geniş bir döneme yayılan 70 yapıt görülebiliyor. Bunlar arasında Edouard Frederic Wilhelm Richter'in 'Dinlenen Model: Stüdyoda Bir Mola' adlı ressamın tuvalini göstererek izleyiciyi şaşırtan oryantalist tablosundan, Vik Muniz'in 'ters dönmüş bir Picasso tablosu  gibi duran yerleştirmesi 'Tersinden (Ütü Yapan Kadın)' a, Alicja Kwade'nin dönüp duran ve saati okumayı imkansız hale getiren 'Duvar Saati' adlı eserine her bir eser izleyiciyi farklı yerden baktırmayı hedefliyor. Tarihin içinde, coğrafyaları tarumar ederek ve kendi kimliklerini sıfırdan belirleyerek gezinen sanatçılar kadar Arter'in kapısından giren her bir izleyici de serginin bir parçası oluyor.

 

 

 

Bu yüzden daha da anlamlı hale gelen şekilde Arter bu sergide Türkçe düzenlenecek rehberli turlar düzenliyor. Turlar 10 Haziran'dan itibaren her cumartesi saat 12.00'de gerçekleşecek ve detaylar web sitesinde paylaşılacak. Ayrıca ücretsiz sesli rehberler kullanıma sunulacak böylece izleyiciler sesli rehberlerle de sergileri gezebilecek. Bunun haricinde Başka Sinema da 9-11 Haziran arasında 'Görme Biçimleri'nden yola çıkan bir program hazırlayacak ve gösterimler Pera Müzesi'nde gerçekleşecek. 

 

 

Sergi kapsamında ayrıca 3 - 4 Haziran'da Sanatatak Eğitim tarafından Sanatatak'ın Kadıköy Hasanpaşa'daki merkezinde 'Görme Biçimleri' dersleri verilecek. Toplam sekiz ders, Murat Germen, Fırat Arapoğlu, Tolga Tüzün ve Ayşegül Sönmez tarafından verilecek. 'Görme Biçimleri' derslerinin ilk eğitmeni Murat Germen olacak. Germen, kendi disiplini olan fotoğrafta, 'Görme Biçimleri' üzerine düşünmeyi sağlayacak. Ardından Bilgi Üniversitesi Müzik bölümü eğitmenlerinden, çağdaş müzisyen Tolga Tüzün, 'Görme Biçimleri' metninden hareketle eleştirel bir 'Duyma Biçimleri' seansı yapacak. Programın ikinci günü ilk ders, AICA Uluslararası Sanat Eleştirmenleri derneği Türkiye başkanı Fırat Arapoğlu yer alacak. Son derste ise Sanatatak kurucusu Ayşegül Sönmez, Berger’ın kadınların sanat tarihindeki temsiliyetlerini sorgulayan Çağın İçinde Kadının Görülme Biçimleri başlıklı bir ders yapacak.