FİSUN YALÇINKAYA

 

İstanbul'un simgeleşmiş mekânlarından Haydarpaşa Garı, 7 Ekim çarşamba akşamı ilginç bir performansa sahne oldu. Oldukça küçük, kapalı bir grup sanatsever bir süredir kullanılmayan gara bir tekneyle geldi. Sanat izleyicilerini garın meşhur merdivenlerini çıktıklarında önce sanatçı ve psikiyatrist Rahşan Düren'in garın denize açılan bekleme salonu için tasarladığı 'E-motions' adlı eseri; sonra da bu esere eşlik eden müzisyen Aydın Esen'in doğaçlama piyano dinletisi karşıladı. Düren'in Haydarpaşa Garı'ndaki enstalasyonu, zaman, ışık ve sese göre hareket eden teknoloji içeren servo step motorların yardımıyla hareket eden 20 adet altın kaplamalı çelik konstrüksiyondan oluşuyor. Mühendislerin de aralarında bulunduğu geniş bir ekibin hazırladığı soyut enstalasyon sanatçının iç dünyasını yansıtmayı amaçlıyor. Bu esere yine garda yer alan sanatçının 51 tablosunun bir araya gelerek oluşturduğu tek bir resmin yer aldığı bir oda eşlik ediyor. İşte müzisyen Aydın Esen de gara yayılan bu sergiden yola çıkarak doğaçlama bir müzik yaptı. Ama bu müzik alışılmışın dışında bir esinlenmeden kaynaklanıyordu: Sinestezi. Rahşan Düren'in sergi metninde sinestezi, "İnsanın beş duyusu arasındaki bağlantıyı, geçişi ve çağrışımı ifade eder. Bu örneğin, bir rengin özel bir ses veya bir sesin öznel bir renk olarak algılanması halidir. Sinestezinin, insanın çocukluk dönemindeki beyin gelişiminin soyutlama yetisiyle ilgili olduğu düşünülmektedir," diyerek açıklanıyor.

 

 

Aydın Esen de işte böylece doğaçlama performansında garda yer alan enstalasyonun kendinde doğurduğu öznel müziği seslendirdi. Yaklaşık yarım saatlik performans öncesi konuştuğumuz Rahşan Düren, "Sinesteziyi daha çok nörobilimsel araştırmalarımdan okudum. Bir dönem sanatçılarla araştırmalar yaptım. Her sanatçı ya da beyin buna sahip değil. Ama bazı kreatif insanlar sinestetik yetilere sahip oluyor. Bunlardan birisinin Aydın Esen olduğunu biliyordum. Bunlar bizim yıllardır konuştuğumuz kavramlardı. O benim yaptığım resimlerde senfoniler okuyabiliyordu ve ben her seferinde şaşkınlıkla izliyordum," dedi. Düren farklı disiplinleri buluşturan performansla ilgili olarak, "Aydın Esen'le bu serginin oluşumunda birlikte bir şey yapmayı çok istemiştik. Aydın'dan istediğim altı ay süren bu sergiye bir veda etmekti. Aydın'a 'Sen bunu müziğe dök biz de bunu izleyelim,' dedim. Multidisipliner çalışmalardan çok daha güçlü veriler çıkacağına inanıyorum. Başkalarından öğrendiğim şey beni sanatsal olarak çok geliştiriyor. Dolayısıyla bu sanatı büyütür diye düşünüyorum," dedi. Rahşan Düren'in sergisi Haydarpaşa Garı'nda 20 Ekim'e dek devam edecek.