FİSUN YALÇINKAYA 

 

'Stencil' sokak sanatı lugatında her çeşit zemin üstüne koyup sprey boya sıkarak istediğiniz şekli elde edeceğiniz kalıplara denir. Kalıbınız yırtılana ya da sprey boyadan yapışıp büzüşene dek defalarca kullanabilirsiniz. İşte 1990'lı yıllardan bu yana sanat üretmesine rağmen hala kimliğini gizli tutmayı başaran İngiliz sokak sanatçısı Banksy de ağırlıklı olarak stencil kalıplar kullanarak, sokakta ya da müzede, kamuya ait alanlarda duvarlara müdahale ederek eser üreten bir isim, bir sanatçı... Tüm dünyaya şöhretini yaymasını sağlayan projeleri arasında Gazze'de duvara yaptığı eserlerin etkisi büyük. Veya odanın ortasında bir fili duvar kağıdıyla aynı desende boyayıp görünmez kılarak, gerçeğin konuşulmamasını temsil eden 'odanın ortasındaki fil' deyimini vücuda getirdiği yerleştirmesinin... 2013'te 31 gün boyunca her gün farklı bir eser üretip web sitesinde paylaştığı dev New York sergisiyle, son olarak da onlarca sanatçıyı toplayıp Disneyland'in korkunç versiyonunu yaparak popüler kültür temalarıyla dalga geçtiği Dismaland projesiyle gündeme geldi. Hemen sonrasında da bu projede kullanılan her şeyi bir mülteci kampına bağışlayarak yine dünyanın gözünü ihtiyacı olanlara çevirmeye çalıştı.

 

Gelelim arkasında bıraktıklarına. Banksy'nin o defalarca kullanılarak her yere sıkılan kalıplarla ürettiği eserlerin kağıda basılmış versiyonları senelerdir galeri, müzayede ve fuarlarda satılarak güncel sanat piyasasını epey kalkındırdı. Ama Banksy kendi eski işlerini hiç sergilemedi. Hatta onları binlerce dolar verip satın alanlarla da açıkça dalga geçti. Onları sokaklara bıraktı ve yeni işlere ilerledi.

 

 

Şimdi Global Karaköy'de 'The Art of Banksy Show' adlı Banksy'nin işte böyle kağıt ya da farklı malzemeler üzerine basılı 80 eserinin etrafında şekillenen, İstanbul Entertainment Group ve Global Yatırım işbirliğiyle düzenlenen bir sergi açıldı. Girişteki yazıda 'graffiti sanatçısı' olarak tanıtılan ancak sadece kariyerinin ilk yıllarında birkaç graffiti yaptığı tahmin edilen sanatçının eserleri bu sergide Londra sokaklarını andıran bir dekorun içinde izleyiciye sunuluyor. Bu birkaç cümlelik tanıtım yazısı dışında sanatçı hakkında herhangi bir yazı ya da bilgilendirme levhası yok.

 

Oysa sergi Banksy'yi oldukça iyi tanıyan bir isim tarafından hazırlanmış: Steve Lazarides. 2009'da sanatçıyla yollarını ayıran Banksy'nin eski menajeri, ilk durağı İstanbul olan ancak dünyanın farklı kentlerini gezmesi planlanan sergideki amacını, "Herkesin onu tanımasını geniş kitlelere ulaşmasını istedim. Bu Banksy'nin değil sanatının sergisi," diyerek özetliyor. Banksy'nin sergiden haberi olup olmadığını sorduğumuzda ise "Emin ol haberi var ama ne düşündüğü konusunda hiçbir fikrim yok," diyor. Ne oldu da anlaşamadınız yollar ayrıldı dediğimizde ise, "Bizim için yolları ayırma zamanı gelmişti," demekle yetiniyor.

 

 

Sergide Banksy'nin eserlerini anlatan bir video, özel olarak hazırlanmış müzikler, tişörtler üstüne basılan Banksy eserleri sprey boyayla boyanmış bir araba ve Banksy'nin 'Balonlu Kız', 'Çiçek Fırlatan Çocuk' gibi meşhur işlerinin edisyonları yer alıyor. Çıkışlarsa Banksy'nin, Banksy'yi takıntı haline getirmiş, Los Angeles'ta yaşayan, sahte bir sanatçının yükseliş ve batışını anlattığı 'Çıkışlar Hediyelik Eşya Dükkanından' adlı filminin isminde olduğu gibi hediyelik eşya dükkanından yapılıyor. Bu hediyelik eşya dükkanından Banksy'ye özenip sıkmak istersiniz diye bir sprey boya, tuval üstü baskı bir Banksy eseri,üstüne Banksy eseri basılı tabure ya da 'Balonlu Kız' eserinin altın rengi kolyesini satın almanız mümkün.

 

Çıktıktan sonra Banksy'yi merak ederseniz de Banksy'nin oldukça ilginç bir kurguyla çektiği ve sanatçının eserlerini inceleyen bir belgesel olarak da değerlendirebileceğiniz 'Çıkışlar Hediyelik Eşya Dükkanından' filmini izleyebilir, ya da sadece sanatçının internet sitesine girebilirsiniz. Bu ikisini ücretsiz olarak internet üzerinden yapabilirken, sergiyi  gezmek için 35 TL ödemeniz gerektiğini belirtelim. Banksy'den bu sergiye mümkünse İstanbul'da bir duvara yapacağı bir eserle olsun, sergiye acil cevap beklediğimizi de ekleyelim.