GÜLDEN ÖKTEM

 

Online alışveriş devi Amazon’un yayınevlerini kendi koşullarıyla anlaşmaya zorlamasına yönelik “taktikler” yürütmesinin ardından ABD'deki yazarlar siteyi protesto etme kararı aldı. Aralarında Stephen King, Donna Tartt, Paul Auster, John Grisham ve James Patterson'ın da olduğu 900 yazar, Douglas Preston önderliğinde bir araya gelerek amazon.com aleyhine protesto kampanyası başlattı.

 

ABD’nin en büyük dördüncü yayınevi olan Hachette ile e-kitap konusunda yürüttüğü görüşmeler sırasında kasıtlı olarak yayınevinin kitaplarının gönderilmesini yavaşlatan ve ön siparişleri önleyen Amazon’un hareketi “zorbalık” olarak nitelendirilmişti. Protestonun öncüsü Preston, “Biz, Amazon’a karşı değiliz. Kitap satmasını, kâr etmesini isteriz. Karşı çıktığımız nokta; sırf avantaj sağlamak uğruna anlaşmazlıkla ilgisi bulunmayan yazarlara zarar vermesi,” dedi. Amazon'dan konu ile ilgili herhangi bir açıklama yapılmazken biz de yayıncılık dünyasındaki bu tekelleşmenin karşısında yazarların ne düşündüğünü sorduk...

 

Buket Uzuner: Amazon, benim de hem basılı hem de e-kitap müşterisi olduğum bir kitapçı. Benim kuşağım için önemli bir yeri var çünkü o dönemde biz kitaba hemen ulaşamazdık. Özellikle de iyi yabancı yazarların kitaplarına... Kırık dökük yabancı dillerimizle okurduk edindiğimiz kitapları. Bavullarla yurt dışından kitap taşıdığımız dönemi kıran çok önemli bir hizmet sundu Amazon. Evimizin kapısına kadar, sevdiğimiz yazarların pırıl pırıl kitapları geliyordu. Şimdi de işte birkaç dakikada, en fazla 10 TL'ye tabletimize e-kitap indiriyoruz. O yüzden Amazon, benim kuşağım için çok devrimci bir kültür hizmeti sunuyor. Ama bütün bunlar bir kenara, tekelleşme çok tehlikeli bir şey; sadece kitap ticaretinde değil başta siyaset olmak üzere bütün alanlarda çok tehlikeli ve demokrasinin zehri. Amazon da bu tekelleşmenin getirdiği bir güç patlaması yaşıyor. Ben de protesto eden yazarlar gibi düşünüyorum ve yanlış buluyorum Amazon'un bu tavrını.

 

Hakan Bıçakcı: Hangi sektörde ve konuda olursa olsun tekelleşmeden rahatsızlık duyuyorum. Tekelleşen yapı bir noktadan sonra zorbalaşmaya başlıyor çünkü. İnsani duygularını kaybedip kendi çıkarlarını dayatmaya programlanmış bir makineye dönüyor. Amazon protestosunu anlamlı buluyorum bu nedenle. Protestonun yazarlar tarafından yapılması daha da anlamlı. "Bizim ürettiklerimiz üzerinden böyle bir dayatmaya gidemezsin" demişler.

 

Müge İplikçi: Dünyanın neresinde olursa olsun kitabın metalaştırılması gerçeğiyle karşı karşıyayız. Sadece kitap mı? Yazarın da itildiği yer, aynısı. Elbette bunun sonrasında da sormamız gereken şudur: Sanat ve edebiyat kimin güdümündedir? Kitle kültürü kimin tekeli altındadır? Ve bu kültürün hemen her şeyi yönetmesine kim, ne şekilde karar, onay ve  izin veriyor?  Amazon'a karşı olmak gerekmiyor belki. Ama sistemin işleyişine karşı olmak gerekiyor. Ve sanırım 900 yazar da, o ya da bu şekilde bunu söylemiş durumda. Elbette katılıyorum protestolarına.