GÜLDEN ÖKTEM

 

Türk edebiyatına ve Türkçeye büyük emek veren yazar, akademisyen ve çevirmen Tahsin Yücel bugün sabah saatlerinde 83 yaşında hayata veda etti.

 

Türkiye'deki göstergebilim çalışmalarının öncüsü Yücel, 1933 yılında Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde doğdu. Kunduracı Ahmet Yücel ile Nuriye Münevver Yücel'in en küçük çocuğu olarak dünyaya geldi. Üç yaşındayken babasını kaybeden Tahsin Yücel'in çocukluğu, üç kardeşi ve annesiyle geçti. Yücel'in çocukluk anılarında, 22 yaşında kaybettiği abisinin büyük bir yeri vardı, zira ona okuma ve yazma alışkanlığını abisi kazandırmıştı. Tahsin Yücel'in edebiyatını ve araştırmacı kimliğini besleyen kaynaklardan biri de doğduğu yer olan Elbistan'dı. Doğayla iç içe bir çocukluk yaşayan Yücel, anlatılarında buranın  insanlarını, yoksulluğunu ve saf sevgisini temel aldı.

 

İlkokula 1939 yılında Elbistan'daki Gazi Paşa İlkokulu'nda başladı. İlkokuldan sonra Parasız Yatılı sınavlarına girerek Galatasaray Lisesi'ni kazanan yedi öğrenciden biri oldu. 1945 yılında daha 12 yaşındayken İstanbul'a gelen Yücel, 1953 yılında Galatasaray'dan mezun oldu. Üniversitede tıp eğitimi almak isteyen Yücel, ekonomik sıkıntılardan dolayı bu isteğini gerçekleştiremedi ve daha sonra Fethi Naci'nin de etkisiyle İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne kaydoldu. Ancak burada umduğunu bulamayan Yücel, Yaşar Nabi Nayır'ın önerisiyle İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Fransız Edebiyatı Bölümü'ne girdi. 1960 yılında buradan mezun olduktan sonra '69'da doktorluk, '72'de doçentlik ve '78'de profesörlük unvanlarını aldı. 2000'de emekli olana dek, üniversitede görevini sürdürmeye devam etti.

 

 

 

Tahsin Yücel'in henüz lise öğrencisiyken kaleme aldığı 'Dert Çok, Hemdert Yok' adlı ilk öyküsü, Yaşar Nabi'nin yılda bir kez çıkardığı Yeni Hikayeler'de yayımlandı. 1953 yılında Türk öykücülüğünün en büyük isimlerinden Sait Faik ile tanışan yazarın edebiyat dünyasına giriş serüveni hızlandı. Tahsin Yücel'in öykülerini okuyan Sait Faik, bunların bir kitapta toplatılmasının doğru olacağını söyledikten sonra Yaşar Nabi Nayır, Yücel'in öykülerini basmaya karar verdi. Nayır, 1954 yılında Yücel'den Varlık Dergisi'nin yazı işlerinde çalışmasını talep etti. Bir taraftan dergide çalışan bir taraftan da Galatasaray Lisesi'nde öğretmen yardımcılığı göreviyle bilikte üniversite eğitimini sürdüren Yücel, aralarında Fazıl Hüsnü Dağlarca, Melih Cevdet Anday, Orhan Kemal, Behçet Necatigil, Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Attila İlhan'ın olduğu isimlerin yazılarını gönderdiği Varlık dergisinin yazın ortamından beslendi. Burada, edebi anlamda kendini geliştirme fırsatı buldu ve çevirmenlik konusu üzerine eğilmeye başladı. Yücel, aralarında Proust, Camus, Andre Gide ve Flaubert'in olduğu pek çok Fransız edebiyatçının ve düşünürün 80'den fazla eserini Türkçeye kazandırdı. Verdiği bir söyleşide, ilk çeviri yaptığı kitabı şöyle anlatıyordu: "Çevirdiğim ilk yapıt Alphonse Daudet’nin 'Tarasconlu Tartarin’iydi, Varlık Yayınları’nda çalışmaya başladığım yıl, 1954 ocağında yayımlanmıştı."

 

 

 

İlk kitabı 'Uçan Daireler'i 1954 yılında yayımlayan ancak daha sonra umduğu yalınlığa ulaşamadığını düşündüğü için basmış olmaktan pişmanlık duyan Yücel, ikinci kitabını 1955'te çıkardı. 'Haney Yaşamalı' ismini verdiği öykü kitabı aynı yıl Sait Faik Hikaye Armağanı'nı kazandı. Yazarın 1957'de yayımladığı 'Anadolu Masalları' isimli kitabı, çocukluğunda Elbistan'da annesinden dinlediği masallardan mürekkep bir kitaptı. Bir yıl sonra çıkardığı 'Düşlerin Ölümü' adlı öykü kitabı ise 1959 yılında Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü'ne değer görüldü.

 

1960 yılında İstanbul Üniversitesi'nden mezun olan Yücel, mezuniyetin ardından Gülçin Arıcanlı ile evlendi. 2006 yılında Milliyet gazetesine verdiği röportajda, "46 yıl bir evliliği götürmeyi nasıl başardınız?" sorusunu şöyle yanıtlıyordu: "Karşılıklı herhalde. İkimiz de birbirimizi istediğimiz için evlendik, evlenmiş olmak için değil."

 

Kuramsal çalışmalarının yanı sıra öykü, roman, deneme ve çeviri alanlarında verdiği eserlerle pek çok kez ödüllendirilen Tahsin Yücel'in 80. doğum yılı sonrasında Can Yayınları, 'Söylem, Söylen, Yazın' isimli bir kitap yayımladı. Yazarın edebi kimliğinin incelendiği bu kitapta Yücel, "Deneme ve romanlarında toplumu derinden okumuş bir bilimadamı," olarak nitelendiriliyordu.

 

Türkiye yazın dünyası, dün edebiyat dünyasına her alanda yarım asırdan fazla bir süre değer katan Tahsin Yücel'e veda etti. Yücel'in naaşı, bugün Şişli Camii'nde kılınacak öğle namazının ardından Yeni Ayazağa Mezarlığı'nda toprağa verilecek.