İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nden Dr. Mehmet Perinçek, Toplumsal Tarih dergisinin Mart sayısındaki makalesinde Nâzım Hikmet’in Sovyet lideri İ. V. Stalin için yazdığı “Hatırlıyorum” şiirine yer verdi. Stalin’in ölümünden 5 gün sonra 10 Mart 1953’te Sovyet Yazarlar Birliği’nin aylık yayın organı “Literaturnaya Gazeta” (Edebiyat Gazetesi) da yayımlanan ve Türkçe özgün metnine ulaşılamayan şiir ilk kez Türkçe yayımlandı.

 

Orjinal adı “Vspominayu...” olan şiir 1953’te Stalin’in ölümü üzerine yazılmış şiirlerden derlenen “Stalin v Serdtse” (Kalpteki Stalin) başlıklı kitapta ve daha sonra yine Rusça olarak 1953 baskısı “Seçme Eserleri”nde de yer alıyor. Perinçek, bu baskıda şiirin Nâzım Hikmet tarafından gözden geçirildiğini, kimi ekler yapıldığını, bazı ifadelerin değiştirildiğini ve bazı dizelerin de birleştirildiğini, kimilerinin de ayrıldığını aktarıyor. Şiirin bütün baskılardaki Türkçe’den Rusça’ya çevirileri Muza Pavlova tarafından yapılıyor.

 

İşte o şiir;

 

 

Hatırlıyorum.

 

On sekiz yaşımdayım.

 

Anadolu’dayım.

 

Anadolu savaşmakta.

 

Yol boyunca gidiyoruz.

 

Sıcak. Gölge yok.

 

Diyor ki yol arkadaşım

 

köylü Mehmed:

 

“Yakında acılarımız dinecek,

 

Bolşevikler yardım ediyor bize,

 

Lenin ve Stalin.

 

Dökeceğiz

 

gavuru denize.”

 

Hatırlıyorum.

 

Moskova’dayım.

 

Okumaya gelmişim

 

üniversiteye,

 

onun adını taşıyan.

 

O gelir,

 

otururdu bizimle...

 

Getirmişti belki de postallarında

 

Tsaritsın çarpışmalarının tozunu.

 

Bu ceketti belki de üstündeki

 

Petrograd’ı kurtardığında.

 

...Aklımda

 

kapkara bıyıkları,

 

sakin, dikkatli bakışı.

 

Nasıl da cesur ve genç!

 

Öğretmenimiz,

 

arkadaşımız,

 

geliyor,

 

avuçlarının içinde taşıyarak

 

Lenin’in ellerinin sıcaklığını.

 

Hatırlıyorum.

 

Kızıl Meydan. Kar.

 

Bin dokuz yüz yirmi dört yılı.

 

Bir adam asker kaputlu

 

omuzlamış Lenin’in tabutunu.

 

Hatırlıyorum bu kayalaşmış suratı.

 

Beyazlaşmış gibi şakakları.

 

Kardan olabilir mi?

 

Hayır. Ayrılıktan.

 

Tuttuğu yastan.

 

Hatırlıyorum.

 

İstanbul’dayım.

 

Matbaada.

 

Gece.

 

Basıyoruz anayasayı.

 

Dizgicinin parmakları

 

türkü söyler gibi.

 

Ertesi gün sabah

 

Türkiye’nin binlerce insanı

 

okuyor bu satırları.

 

Ve artık onlar için,

 

gün daha aydınlık,

 

denizin enginliği daha mavi

 

ve bir gün

 

onların topraklarında da

 

yaşanacak

 

böylesi bir bayram.

 

Hatırlıyorum.

 

Bursa’dayım. Hapishanede.

 

(Gelmiyor aklıma,

 

hangi seneydi)

 

Yoldaşlar göndermişti onun portresini,

 

bir Fransız gazetesinden kesilmiş.

 

O, ulaştı bana kadar.

 

Buldu yolunu.

 

Parmaklıkların ve duvarların arasından

 

sızdı.

 

Beyaz üniforması üstünde,

 

yıldızlarıyla göğsünde,

 

gülümsüyordu başkomutan.

 

Belli ki çekilmişti bu fotoğraf,

 

gri kubbesinde

 

Reichstag’ın

 

belirdikten sonra

 

üç Sovyet askeri

 

ellerinde

 

askerî

 

kızıl sancakları ile.

 

Ve bir kez daha,

 

Volga’da,

 

birkaç sene sonra,

 

Stahanovcu şoför Tasya’nın kabininde

 

gördüm

 

portrenin birebir aynısını;

 

o, devam ediyordu gülümsemeye.

 

Kısa bir süre önce de

 

Pekin’deyken,

 

biz, kongre delegeleri,

 

gördük

 

onun son fotoğrafını

 

XIX. Kongre’nin kürsüsünde.

 

Duruyordu yanımda -

 

kolsuz Koreli bir asker,

 

Fransız bir dizgici

 

ve Hintli bir şair.

 

Dedim ki:

 

“Babamız genç!”

 

“Gördüm onu Moskova’da, - dedi Fransız, -

 

delikanlı gibi çıkıyordu merdivenleri!”

 

Ardından mahcup bir şekilde dedi ki

 

genç Koreli asker:

 

“O,

 

insanlığın hayali.

 

Hayal dediğin

 

yaşlanır mı hiç?”

 

Hintliyse dedi ki:

 

“O, komünizm gibi

 

ülkesinin çoktandır yol aldığı;

 

ve komünizm

 

sonsuz hayattır,

 

sonsuz gençliktir,

 

sonsuz bahardır.”