ELİF TÜRKÖLMEZ

 

Gıybet, tevafuk, muaf, aliyülala, sahih, vaveyla, faraza, merdümgiriz... Bu kelimelerin kaçının anlamını bir çırpıda söyleyebilirsiniz? Soruyu bir kaç ay evvel sorsaydım kem kümler havada uçuşurdu. Fakat şimdi, muhtemelen, uçuşan gevelemelerin sayısında ciddi bir düşüş vardır. Lügat 365 sağolsun, hayatımız artık daha çok ‘kelimeli’.

 

Instagram hesabından her gün yeni bir kelime paylaşan Lügat 365’i, kendilerini ‘kelime ve etimoloji sevdalısı’ diye niteleyen Banu ve Onur Ertuğrul kurmuş. Banu ve Onur reklamcı bir çift. Kelimeleri çok sevdiklerini, fakat bazı kelimeleri daha çok sevdiklerini fark edince bu işe girişmişler. Kiminin anlamını, kiminin sesini, kiminin etimolojisini, kimininse sadece varlığını sevdikleri kelimleri güzel bir tasarımla birleştirip insanlarla paylaşmaya başlamışlar ve umduklarının çok çok üstünde bir ilgiyle karşılaşmışlar.

 

‘’Biz bu kelimeleri kullanmaktan, görmekten ve duymaktan buyuk bir haz alıyoruz," diyen çift,  Lügat 365’i kurma amaçlarını anlatırken şöyle devam ediyor: "Hiç bıkmadan, usanmadan 'namutenahi' diyebiliriz örneğin... Fakat bu güzel kelimelerin pek çoğu, maalesef bugünkü hayatın ritmi ve gailesi içinde kendilerine yer bulamıyor. Hele hele yeni nesil, bu kelimelerin varlığından bile bihaber desek abartmış olmayız herhalde. Biz de, acaba bu güzel kelimeleri yeniden tedavüle sokabilir miyiz, diye sorduk kendimize. Bu kelimelerdeki güzelliği özellikle genç kuşağa tarif edebilir miyiz diye düşündük. İstedik ki, bu kelimeler hakettikleri ihtimamı görsünler ve popüler olsunlar."

 

 

 

Bu işe nasıl başladınız sorusuna ise, ‘’İyi bildiğimiz iletişim konusu ile ilk adımı attık ve iki ay boyunca sıkı bir dijital strateji ve yalın bir tasarım üzerinde çalıştık," diyen Ertuğrul çifti her güne bir kelime seçilmesi meselesini ise şöyle özetliyor: " Tüm bu zaman zarfında hummalı bir kelime avcılığına da soyunduk. Sevdiğimiz güzel kelimeleri tespit etmek ve bu kelimeleri usta yazarların kaleminde vücut bulduğu örnekleri bulmak tahminimizden çok daha fazla zaman aldı. Hale de geceleri kelime avcılığı yapmaya devam ediyoruz."

 

Lügat 365'in ilk kelimesi 'teşebbüs' oldu. 1 Ocak 2015'te ilk kez Twitter'da bu kelimeyi duyrarak başladı ikili. "Tam bir sene boyunca her gün bir güzel kelimeyi; anlamı, etimolojik hikayesi ve usta yazarların alıntılarıyla sosyal medya hesaplarımızda paylaşmak gayesiyle yola ocak ayının ilk gününde yola çıktık," diyen Banu ve Onur Ertuğrul, "Bu guzel kelimeleri en basit ve en doğru şekilde insanlara ulaştırmak; yeniden tedavüle girmelerine vesile olmak ve muvaffak olabilirsek de popüler hale gelmelerini saglamaktı," sözleriyle anlatıyor amaçlarını.

 

Lügat 365’in ben bu yazıyı hazırlarken Instagram’da yaklaşık 59 bin, Twitter’da 77 bin 470 takipçisi vardı. Hiç de az değil. Günlük kelime kullanımı pek düşük olan bir milletten böyle bir ilginin çıkması şahane.

 

Gördükleri ilgi karşısında hem şaşkın hem de mutlular: "Zorlanacağmızı düşünürken çok kısa sürede çok güzel bir reaksiyonla karşılaştık. Meğer yalnız değilmişiz; meğer bizim gibi bir dolu kelime sevdalısı varmış. Sosyal medya kullanıcılarının çok kısa bir sürede sahiplendiği ve hızla yayılmasına herkesin bilfiil vesile oldugu projemizde, şimdiye değin 200’e yakın kelime #BazıKelimelerCokGuzel yaftasıyla paylaşıdı."

 

Bir de tatlı hikayeleri var: "Bize en büyük motivasyon ise, Türkiye’nin farklı bölgelerinden iki öğretmenin, Twitter paylaşımlarımızı sınıflarındaki öğrencilere aktarmaları oldu. Biri karatahtaya, bir diğeri ise okul duvarına taşımış güzel kelimeleri ve Lugat365’i. Tarifsiz bir mutluluk yaşattılar bize, sağ olsunlar."

 

Tabii hep olumlu eleştiriler almamışlar, ancak yola çıkarken olumsuz eleştiriler alacaklarının da bilincindeymiş Banu ve Onur Ertuğrul ve ellerinden geldikçe demotiva olmamaya çalışmışlar. Bir de bu kelimelerin sanal dünyada kalmaması ve sokaklara da taşması için mart ayında www.guzelkelimelerdukkani.com  adresi üzerinden satışa da başlamışlar. Defter, poster ve bez çanta tasarlamışlar, sonrasında tasarım pazarlarına çıkmışlar, kelimeleri seven insanlarla bizzat tanışıp kaynaşmışlar.

 

Şimdiki amaçları ürün yelpazesini genişletmek. Bununla ilgili çalışmaları devam ediyor. 

Yıl sonunda, 365 kelimeye ulaşınca bir saatli maarif takvimi hazırlamak, tipografik posterlerden bir sergi yapmak ve bir de kitap basmak gayesindeler. Sonra da bu projeyi tamamlamak istiyorlar. Ama bu kadar sevilen/popülerleşen bir proje miad kabul eder mi? Bakıp göreceğiz. 

 

 

 

Yazıya başlarken söz ettiğim sözcüklerin anlamı kafanıza takılırsa Lügat 365’in sosyal medya hesaplarına girip merakınızı giderebilirsiniz tabii ama biz bir de buradan yardımcı olalım.

 

Gıybet: Bir kimsenin arkasından konuşma. Dedikodu. Dilimize Arapça’dan geçmiştir. Göz önünde olmama manasına gelen gaip kelimesinden türetilmiştir.

 

Tevafuk: Denk düşme. Uygun gelme. Kaçınılmaz tesadüf. Dilimize Arapça’dan geçmiştir. Uygunluk manasındaki vefk kelimesinden türetilmiştir.

 

Muaf: Bağışlanmış, affedilmiş. Ayrıcalık tanınmış. Dilimize Arapça’dan geçmiştir. Bağışlama manasındaki af kelimesinden türetilmiştir.

 

Aliyülala: İyinin de iyisi. En üstün. Pekiyi. Dilimize Arapça’dan geçmiştir. Yüce manasındaki ali kelimesiyle, çok iyi manasındaki ala kelimesinin birleşiminden oluşmuştur.

 

Sahih: Hakiki. Doğru. Kusursuz. Sağlık ve doğruluk manasındaki sıhhat kelimesinden türetilmiştir. 

Vaveyla: Çığlık. Feryat. Dilimize Arapça’dan geçmiştir. Eyvah manasındaki ünlem olarak da kullanılmaktadır.

 

Faraza: Farz edelim, varsayalım. Varsaymak manasına gelen farz kökünden türetilmiştir.

 

Merdümgiriz: Kalabalıkları sevmeyen, insan içine çıkmaktan hoşlanmayan; insanlardan kaçan kimse. Dilimize Farsça’dan geçmiştir. İnsan manasına gelen merdüm ile kaçma manasına gelen güriz sözcüklerinden oluşan bir bileşik kelimedir. Benim de Lügat 365’te bugüne kadar yayınlanan kelimeler arasında en sevdiğim kelime bu. Fakat tişörte de çantaya da gelmez. Bakıp bakıp sevilesi, tekrar tekrar söylenesi tınısıyla, içimde.