MERT İNAN - İstanbul 

 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 24 Kasım 1870'de yayınlanan ilk bağımsız mizah dergisi Diyojen'i yeniden gün yüzüne çıkartarak özel bir arşiv çalışmasına imza attı. 'İstanbul’un 100 Mizah Dergisi' adıyla basılan eserde, Osmanlı'nın son döneminde yayınlanan ilk mizah dergisi 'Diyojen'den, 1960’lara kadar olan dönemde piyasa çıkan eserlerin detayları yer aldı. 'İstanbul’un 100’leri' serisinin 80. kitabı olarak okuyucu ile buluşan 'İstanbul’un 100 Mizah Dergisi' araştırmacı yazar Münevver Ünver tarafından kaleme alındı. Kitapta, ilk mizah eki 'Terakki’den, ilk bağımsız mizah dergisi 'Diyojen’e; en aykırı yayınlardan biri olan 'Eşek’ten, 'Aydede’ye kadar arşiv raflarında kalan çok sayıda eser bir araya getirildi.

 

İstanbul Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye Matbaası’nda iki sütun dört sayfa olarak basılan 'Diyojen'in, müstakil olarak çıkarılan ilk Türkçe mizah yayını olma özelliğini taşıdığını belirten araştırmacı Münevver Ünver; "Diyojen, İstanbul’un o günkü havası içinde sanıldığından daha derin yankılar uyandırdı. Muhafazakâr çevreler, derhal kas çatmaya başlamıştı. Ancak o sırada padişahlık koltuğunda oturan Sultan Aziz, Avrupa’ya yaptığı meşhur gezisinde, Batı’nın fikir hayatını yakından görmüştü. Bu nedenle ülkesinin artık bu gibi olayların dışında kalamayacağının bilincindeydi. Diyojen böylece Türk mizah basınında yerini aldı," değerlendirmesini yaptı.