Çanakkale Savaşı’nın 100. yılı anısına Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından basılan ‘Çanakkale 1915’ adlı kitap, savaşın bilinmeyen yönlerini, belgeler ve basılmamış fotoğrafların geniş yer tuttuğu bir yapıyla anlatıyor. Dr. Haluk Oral, Birinci Dünya Savaşı’yla ilgili birçok tarih kitabı bulunan Avustralyalı Dr. Peter Pedersen ve askeri tarihçi Tümgeneral Julian Thompson’ın imzasını taşıyan kitap, Çanakkale Savaşı’nı askeri operasyonlar ve belgelerle işliyor. Haluk Oral, yazdığı önsözde “Çanakkale Savaşı’nın 100. yılı yaklaşırken Carlton Yayınevi, bu savaşa katılmış üç ülkeden üç tarihçiyle bu kitabın yazılmasını teklif edince hiç düşünmeden kabul ettim. Kapsamı oldukça küçük fakat muharebenin en önemli olay ve kişilerini anlatan bir kitap çıktı ortaya. Kitabı size sunarken arşivimde bulunan savaş sırasında yazılmış emirleri, fotoğraf ve haritaları kullandım,” diyor. Çanakkale donanmayla zorlanıyor, Arıburnu’nda ilk günler, havacılar Çanakkale üzerinde gibi bölümlere ayrılan kitapta, Mustafa Kemal Atatürk’ün Sarıbayır Operasyonu başta olmak üzere verdiği kritik ve başarıya ulaşan askeri kararlara da yer veriliyor. Nitekim kitaptaki belgelerde biri de Mustafa Kemal’in Kanlısırt’ta verdiği taarruz emri olarak dikkat çekiyor. Bu emirde,  birliklerden “Çarpışmada canlarını hiçe sayıp, metin hareket etmeleri” isteniyor.

 

 

Türk tarafının yanı sıra İngilizlerin askeri taktikleri, Anzak birliklerinin Sidney’den ayrılmadan önce yaptıkları talim ve tecrübesizlikleri, boşalmış reçel ve diğer tayın tenekeleri hurda çivi ve patlayıcıyla doldurarak bomba imal etmeleri gibi pek çok detay mevcut. Savaşı her yönüyle alan bu detaylı çalışmada verilen kayıpların, beş, altı haneli rakamlarını okurken Yüzbaşı Mehmet Nâzım’ın “Bu görüntü karşısında en kibar bile vahşi hissetmeli, en vahşi bile ağlamalı” cümlesinin doğruluğu bir kez daha hatırlanıyor.