Hollanda hükümeti geçen cuma ulusal varlıkları arasında bulunan, Naziler tarafından yağmalanan sanat eserleri hakkında büyük bir soruşturma başlatacağını duyurdu. Artnews’te yer alan habere göre hükümet, eserlerin sahiplerine iade edilme biçiminde değişikliğe gidecek. İkinci Dünya Savaşı sırasında yağmalanan sanat eserlerinin iade edilmesi için asıl sahiplerinin mirasçılarının hak talebinde bulunması gerekiyordu. Ancak yetkililere göre bu soruşturmayla birlikte sanat eserlerinin kişilerin herhangi bir iddiada bulunmasına gerek kalmadan iade edilmesi sağlanacak

‘Mirassız sanat’

Hollanda hükümeti tarafından oluşturulan internet sitesinde yer alan bilgiye göre savaştan sonra 3 binden fazla yağmalanmış eser ülkeye geri döndü. Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanı Ingrid van Engelshoven yaptığı açıklamada “İkinci Dünya Savaşı sırasında istenmeyen bir şekilde kaybedilen veya yasadışı yollardan elde edilen parçaların doğru kişilere iade edilmesi için çabalarımızı sürdürmeliyiz. Bu soruşturma, iade politikasına ilişkin düşüncemizde ileriye doğru atılmış önemli bir adım” dedi. Engelshoven, Nazilerin yağmaladığı eserlere ayrılmış Hollanda Sanat Mülkiyet Koleksiyon’undaki eserleri de yeniden inceleyeceklerini söyledi. Eserlerin kaynakları, daha ayrıntılı bilgi almak amacıyla gözden geçirilecek ve ülkenin Kültürel Miras Ajansı, sahiplerini belirleyecek. Bakan bu araştırmaların daha şeffaf olmasını istediklerini de söyledi. Yetkililer, ‘mirassız sanat’ ya da sahibi belirlenemeyen eserlerle ilgilenmek için bir süreç oluşturdular. Sahibi belirlenemeyen parçalar, bir Yahudi mirası kurumuna verilecek.

Tartışmalı komite

Hollanda, Nazilerin yağmaladığı eserleri asıl sahiplerine verme konusunda uzun zamandır lider bir tutum izliyor. 2002 yılında ülke, bu eserlerin iade edilmesi çabalarını denetlemek için Hollanda İade Komitesi’ni kurmuştu. Ancak son yıllarda ülkenin bu konudaki itibarı azalmaya başladı. The New York Times gazetesi 2020’de yayımladığı bir haberde komitenin 1.620 eseri kapsayan 163 davası olduğunu ve bu eserlerin sadece 588’inin iade edildiğini belirtti. Bu haberin üzerine pek çok sanat eleştirmeni komitenin devlete davacılardan daha fazla öncelik verdiğini iddia etmeye başladı. Avukat Jacom Kohnstamm Hollanda İade Komitesi’nin ulusal çıkarlara ağırlık vermesine izin veren ‘çıkarlar dengesi’ yöntemlerini kaldırmasını tavsiye eden bir rapor yayımladı. Bu raporun ardından ise komitenin başkanı ve iki üyesi istifa etti.