Türk müzikseverler müziksiz gün geçirmiyor
16 Nisan 2024 - 11:04Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği (MSG), kuruluşunun 25. yılında, müzik emekçilerinin haklarını alabilmesi için birçok farklı alanda yürüttüğü çalışmalara paralel bir kamuoyu araştırması yaptırdı. İstanbul Ekonomi Araştırma’nın (İEA) ocak ayında MSG için yaptığı araştırma Türk müzik dinleyicisinin yüzde 93’ünün günde en az yarım saat müzik dinlediğini ortaya çıkardı. Türkiye’de bir gününü hiç müzik dinlemeden geçiren müzik dinleyicisinin oranı yüzde 1 dahi değil.
İEA Araştırması’na göre, Türkiye’deki müzik dinleyicisinin yüzde 41’i günde yarım saat ile iki saat arasında müzik dinliyor, yüzde 32’si için ise bu süre günde 2-3 saate çıkıyor. Bir günün üç saatten fazlasını müzik dinleyerek geçirenlerin oranı ise yüzde 20. Yarım saatten az müzik dinleyenlerin oranı yüzde 6’da kaldı.
Türk müzik dinleyicisinin müziği geleneksel kanalardan (radyo ve televizyon) dinleme alışkanlığında ise geçmiş senelere oranla çok farklı bir tablo ortaya çıktı. Türkiye’de müziği dijital kanallardan dinleyenlerin oranı yüzde 93’e ulaşmış durumda. Radyo dinleyenlerin oranı yüzde 4, müziği televizyonlardaki müzik kanallardan dinleyenlerin oranı ise sadece yüzde 2.
Dijital kanallar içinde ise Spotify açık ara lider. Türk müzik dinleyicisinin müzik için gittiği ikinci mecra ise Youtube. Sadece müzik yayını yapan platformlar arasında ise Spotify ile rakipleri arasında adeta bir uçurum var. Apple Music’in Türk müzik dinleyicisi tarafından tercih edilme oranı tek haneli rakamlarda kalıyor.
MSG Genel Sekreteri Barış Şensoy araştırmanın sonuçlarının müzik sektörü açısından önemini şu sözlerle değerlendirdi: “Her alanda hayatımızı değişip dönüştüren dijitalleşmenin en çok etkilediği sektörlerin başında kuşkusuz bizim sektörümüz geliyor. MSG olarak kurulduğumuzdan beri üzerinde en çok çalıştığımız konulardan biri dijital mecraların eser sahiplerinin hakkını vererek yayın yapması. Bu araştırma da ortaya koydu ki dinleyicinin dijital mecralar sayesinde dinlemek istediği müziğe anında ulaşabiliyor olması Türkiye’deki günlük müzik dinleme sürelerinin yüksek bir oranda seyretmesine büyük katkı yapmış durumda. Dijital müzik servislerinin eser ve eser sahibi olmadan bunun mümkün olmadığı gerçeğini teslim ederek Türk müzik sektörünün telif konusundaki beklentilerini daha ciddiyetle ele almasını bekliyoruz.”
Müziği artık dijital mecralardan takip edip dinleyen Türk müzik dinleyicisinin, bu mecralardaki ücretli abonelik paketlerine yönelmeleri için temel neden ücretsiz kullanımdaki reklamlar. İEA Araştırması’na göre Türkiye’deki müzik dinleyicisinin bir numaralı adresi olan Spotify’da ücretli aboneliğe geçişte ‘reklamlardan rahatsız olmanın’ etkili olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 83’ü buluyor. “İyi bir ürün olduğu için parasını ödemek istedim” diyenlerin oranı ise yüzde 70. Dinlediği sanatçılara destek olmak istediğini söyleyen müzik dinleyicilerinin oranı ise yüzde 50’nin altında kalıyor.
Barış Şensoy’a göre İEA Araştırması MSG’nin yıllardır karşılaştığı bir eğilimi teyit etmesi açısından önemli. Müzik dinleyicileri, eser sahiplerinin telif hakkına dair yüksek bir farkındalık ya da hassasiyet içinde değil. Barış Şensoy, 2024 yılı boyunca müzik emekçilerinin hakları konusunda toplumsal farkındalığı arttırmak için MSG’nin bir dizi özel çalışma hazırlığı içinde olduğunu hatırlatarak şöyle dedi; “Müzik dinleyicileri dijital müzik platformlarına neden ücretli aboneliğe geçtiklerini açıklarken dinledikleri sanatçılara destek olma seçeneğini ilk sıralarda saymıyorsa burada bir problem var. Demek ki Türkiye’deki müzikseverlere her fırsatta o dinlemeden yapamadıkları şarkıları yazan ve besteleyenlerin hayatını bu işten kazandığı parayla idame ettirdiğini hatırlatmamız lazım.”