Seyhan Akıncı 

“Tanımlamak kısıtlamaktır” der ya Oscar Wilde galiba buna en çok uyan isimlerden biri Füreya Koral. Adının önüne seramik sanatçısı ifadesini koyduğumuzda ne kadar kısıtlıyorsak Füreya dediğimizde o kadar özgürleşiyor sanki... Ünlü Şakir Paşa Ailesi’nin üyelerinden biri olarak doğduğu dünyadan Füreya olarak geçmeyi başarmış çok özel bir kadın. İyi bir eğitim ve sanatla iç içe yaşamından ördüğü duvarıyla Türk seramik tarihini dönüştüren kadın o. Seramik uğruna 19 yıllık eşinden ayrılan Füreya Koral’ın çarpıcı hayatı geçtiğimiz günlerde “Benim Sanatım” adlı belgeselle izleyicilerle buluştu. Füreya Koral’ın aramızdan ayrılışının 20. yılında Kale Grubu tarafından gerçekleştirilen sanatçının en geniş retrospektifi olan sergi de belgesele paralel olarak çevrimiçi açıldı. Biz de bu vesilesiyle seramiğe kendi imzasını atan Füreya’ya, onun biyografisini “Füreya” romanıyla kaleme alan Ayşe Kulin ve Kale Grup’tan Zeynep Özler’le konuşarak baktık. 

Ayşe Kulin’in Füreya Koral hakkındaki romanı “Füreya”, 2000 yılında okuyucularla buluşmuştu. Ayşe Kulin bu vesileyle Koral’ı anlattı bize: “Füreya Koral’ın beni en etkileyen yönü hayata karşı hep cesur duruşu oldu. Bu duruş, iyi aile kızlarının boşanmaya sıcak bakmadığı bir dönemde, zengin ama sarhoş kocasından boşanmaya, sonrasında ise babası yaşında bir başka erkekle evlenmeye cesaret etmesiyle başlıyor, bir yabancı ülkede tek başına ciğerini aldırmaya gitmesi, bu zor operasyonu başarıyla sonlandırması ve o süreçte kendinden bir seramik sanatçısı yaratabilmesiyle sürüyor. Ömrü boyunca ne istediğini bilen gururlu bir kadın o. Yoksul düştüğü yıllarda bile başını dimdik tutmasını, dostlarını etrafında toplamasını bilmiş. Helal olsun ona!”

Döneminin öncü isimlerinden biri olarak pek çok sanatçıyı ve kadını etkilemiş biri Füreya Koral. Seramik dediğimizde akla ilk gelen isim. Peki, Füreya Koral günümüz seramik sanatçıları açısından ne ifade ediyor? Kale Grubu’ndan Zeynep Özler sorumuzu “Füreya, seramikle nefes alan, yeniden doğan ve hayata tutunan ilham verici bir rol model. Füreya, sadece seramik sanatçısı değil. Çiniye kattığı çağdaş yorumla geleneksel duvar süslemeciliğini ileri taşıyan, duvar panolarını mimari öğe olarak kullanarak mimari anlayışın dönüşümüne katkı sağlayan, seramiğin yaşamın tam ortasında yer alması için çabalayan bir zanaatkâr. Sanatına daima hayranlık duymanın ötesinde eserlerinin birer ‘yüksek sanat’ olarak görülmesine karşı çıkan Koral’ın üretim anlayışını özetleyen bu cümleyi çok önemsiyorum: ‘İstiyorum ki yaptığım çini tabakta en fakir ev yemek yesin. Benim çinilerim herkesin olsun.’” Gelenek ile yeniliğin süregelen iletişiminde merkezde duran Füreya Koral’ı tüm yönleriyle yeni nesillere aktarmak, bu topraklardan çıkacak nice Füreya’lara ilham vermek, seramiği ve tasarımı kitlelerle buluşturmanın en büyük amaçları olduğunu belirten Zeynep Özler, Füreya Koral’ın en kapsamlı retrospektif sergisi olma özelliği taşıyan “Füreya”yı yeniden deneyimlemek isteyenlere müjde veriyor. Sergi http://www.fureyaproject.com adresinden izlenebilir.