Kitapların sesini duymaktan söz ediyordu Alpagut Gültekin, yazdığım son kitabı

Norgunk’tan yayımlamak istememin bir nedeni de buydu, kitaplardan sesleri çıkarılmıştı ve kitaplara seslerini iade etmek gayretinde olan bir yayıneviydi bu. En gecinden Genel Dilbilim Dersleri’nden bu yana bir göstergeler zinciri olarak tanımlanıyordu dil, birer gösterge olarak tanımlanan sözcüklerin temsil ettiği bir gösterileni, seslendiren bir göstereni, aralarında onları bölen bir yarık vardı. Sesin ve anlamın, müziğin ve notanın, jestin ve yazının, çizginin ve doğrunun ayrıştığı alandı kitap, matbaanın icadı ile metinler sadece elin jestini yitirmemiş, aynı zamanda sessizleşmişlerdi. Oysa çizmek anlamına gelen şeyi, bir deseni, bir yazıyı, izi, bir yüzeyde (kağıtta, kitapta, vb.) biçime açan hareketti jest. Elin jesti, çizgiyle biçimi açınca en eski mağaralardaki, Lascaux’daki, Karahantepe’deki, en eski tapınaklardaki gibi, insanlığın başlangıcındaki hayreti, insan olmaklığın kendine duyduğu şaşkınlığı, henüz tanışı olmadığı, asla tanışamayacağı bir yabancılığı davet ederdi biçime. Aynı anda fazlalık, aynı anda eksiklik olan, uzaklardan gelen bir yabancılıktı bu. Kendi yabancılığını, evrenin yabancılığını, kendine yabancılığı ağırlardı yazının çizgisi.

 

Sonraları kimin ev sahibi, kimin yabancı, kimin içeriden, kimin dışarıdan, kimin buradan, kimin başka yerden olduğunun bilinmediği bir konukseverliği ifade eden sözcüğe, imgeye dönüşmüştü çizgi. Kitap da bir mekandı, duvarlara asılan resimler, boşlukları kaplayan işler (heykeller, yerleştirmeler vb.) gibi elin, kendisinin de ne olduğundan asla emin olamadığı bir jestin, sesin, çizginin mekanıydı. Norgunk yayınevi, kitaplarına mekansal varlıklar olarak yaklaşmaktaydı. Önceleri Atina’da, sonraları Roma’da hocalık yapan Yunanlı sofist Philostratos’un Latince çevirisinde dile gelen türden bir mekandı bu, imago, imagines. Konuk odaları duvarlarında, konuklara sunulan armağanların, yemişlerin resimlerini ifade ederdi imge, yabancılığı armağana ve dayanışmaya dikişler, anlamla doldurulamayan bir dünyaya adım atan vorteksi, uzaklardan gelen bir yabancılığın ağırlanması sayesinde açardı. Ölü maskesi anlamına gelen, yabancılığı hayalet ya da düşman diye algılamayan, saldığı ürkü nedeniyle yabancılığın ruhundan imtina etmeyen bir konukseverlikti: imago. Oysa zaman içinde harfler karaktere, sözcükler göstergeye, yabancılar düşmana, yabancılık korkuya dönüşmüş, boşluğu ağırlayan konukseverlik boşluğa hükmeden bir buyurganlığa dönüşmüştü. Alpagut ve Ayşe Gültekin’in yayınevlerinin ismi Norgunk’tu, duvarlarında yemiş resimleri olan odalarda ağırlanan bir konuk yerine, mutfağında isimsiz bir mektup bulan bir evsahibinin öyküsüydü içinde bu sözcüğün geçtiği öykü, Korkuyu Beklerken. Oldukça endişeli öykü kahramanının dilini anlamadığı, bir ölü diller uzmanına gösterdiği, hayatını bir ters Bartleby gibi alt üst eden bu mektupta;Morde ratesden, Esur tinda serg! Teslaron portog tis ugor anleter, ferto tagan ugotahenc metot-doscent zist. Norgunk! UBOR-METENGA; yazmaktaydı, Gültekin’ler yayınevlerine korkuyu beklemeyi tersinleyen, yabancılığı yayımlarına davet eden anlam ötesi bu sözcüğü takmıştı, Norgunk isimli bir yayınevine dahil olma düşüncesi tam bana göreydi.

 

Şimdi Alpagut Gültekin uzaklara, nereye olduğunu bilmediğimiz bir yabancılığa gitti. Sayfanın marjı gibi metinlerine dahil ettiği boşluğu, bir tür fon, bir tür rezerv alan olarak bıraktı Norgunk’a ve bizlere, zaten boşluk korkusu olmadan, boşluğu doldurmaya çalışmadan, korkusuzca, yokluğun mevcudiyetiyle, incelikle, özenle var olmuştu. Acılı da olsa, doldurulmadığı sürece gerçek bir bağ kurmamıza yardımcı olan, yokluğuyla mevcuda gelen, artık olmayışın da bir varlığa gelme biçimi olduğunu hatırlatan bir boşluk bu, sadece varlığıyla değil, bıraktığı boşlukla da Alpagut Gültekin iyi ki vardı. Her zaman yapmış olduğu şeyi yapacak, bıraktığı yabancılığı konuk edecek, boşluğun ev sahipliğini yapacağız artık.

 

 

Alpagut Gültekin, birçok ırmağın kendisine doğru aktığı büyük bir yataktı. Her ırmağa karşı beslediği derin kavrayışla onları yeni yollara doğru yeniden yola çıkarmaya, bunu yaparken kendisi için de yeni yollar edinmeye dair derin bir rü’yet sahibiydi. Bunları sadelikle, dostlukla ve güzellikle yaptı. Bir apartman dairesinden uzaya doğru açıldığını, onu tanıyan herkes bilir. Aç Yazı’nın her sayısı için nasıl heyecanlandığını, Ulysses’i sesli olarak kaç kere okuduğunu, yeni tasarıları için nasıl kar topladığını… Onu, çok sevdiği Vüs’at O. Bener’in öyküsü gibi, Dost olarak hatırlayacağım her zaman. Senin de Cesaret, kaçalım!’da dediğin gibi: “(hayat) beklenmedik kırılmalar oyunu…” Biz cesaretimizi toplayana dek, canım ağabeyim: krak, krek, krik…