Sanatçı İnci Eviner’in Katar’ın başkenti Doha’daki Mathaf Modern Sanat Müzesi’nde Kasım ayı başında açılan büyük ve tematik uluslararası sergiden ‘son anda çıkarılmak’ suretiyle sansürlenmiş bulunan “Harem” isimli video eseri ile ilgili ilk resmî açıklama bu sabah yapıldı.

 

Mathaf’ta 25 Şubat 2025’e kadar açık kalacak “Gérôme'un Sanatı ve Etkisi: Arap Modern Sanat Müzesi'nde”sergisi kapsamında, serginin kapılarını açmasına saatler kala yaşanan durum, Eviner tarafından ‘sansür’ olarak nitelenmiş ve sanatçının kamuoyuna yazdığı açık mektup üzerine, gün ışığına çıkan talihsiz durum, sanat dünyası ve uluslararası basında da yankı ve tartışmaya sebep olmuştu. 

 

 

 

Milliyet Sanat’ın geçen hafta direktör nezdinde başvurduğu Mathaf Arap Modern Sanat Müzesi adına 1 Aralık tarihli e-posta yoluyla cevap veren Katar Müzeleri Şef İletişim ve Basın Yetkilisi Lamis Nassar, konuya ilişkin 1 Aralık günü verdiği kısa yanıtta şu ifadelere başvurdu:

 

“Mathaf: Arap Modern Sanat Müzesi'ndeki ‘Seeing is Believing’ sergisiyle ilgili sorunuz için çok teşekkür ederim.

 

Sorunuzla ilgili olarak, “Seeing Is Believing: The Art and Influence of Gérôme” sergisi, Kültür Bakanlığı'nın talebi üzerine halka açılmadan önce revize edildi. Söz konusu eser nihai kuruluma dahil edilmemiştir.

 

Saygılarımla”

 

“Görmek İnanmaktır: Gérôme’un Sanatı ve Etkisi” sergisi, yakında bölgede açılması da planlanan “Lusail Müzesi” tarafından, Mathaf Arap Sanatı Müzesi işbirliği ile düzenlenirken, Lusail Müzesi girişiminin 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Avrupa'daki tasvirleri de dahil olmak üzere, Gérôme’un özgün yapıtlarını içeren Oryantalist sanat koleksiyonundan yaklaşık 400 eseri ve sanat tarihsel çağdaş yorumlarını da içeriyordu. 

 

 

 

Fransız sanatçıya 19 ile 21’nci yüzyıl arası ‘yeni’ bir perspektif getirmeye niyetli, tanınmış muhalif Filistinli aydın Edward Said’in “Oryantalizm” söylemine de göndermeler yapması tasarlanmış serginin küratörlüğünü, Lusail Müzesi Konuk Küratörü Emily Weeks, Lusail Müzesi Fotoğraf Küratörü Giles Hudson ve Mathaf Konuk Küratörü Sara Raza üstlenirken, Eviner’in ‘sergiden çıkarılmış’ “Harem” adlı yapıtının, küratör Raza’nın Mathaf’taki sergide düzenlediği “Yemin Ederim Gördüm” adlı, 25 eserlik uluslararası kısmında izleyici karşısına çıkacağı tasarlanmıştı. 

 

Eviner’in, Katar-Fransa 2020 Kültür Yılı'nın bir mirası olarak düzenlenen Gérôme temalı sergide yer alması beklenen “Harem” adlı eserinin bir edisyonu aynı zamanda, Fransa’nın başkenti Paris’teki Georges Pompidou çağdaş sanat müzesi ve merkezinin de resmî koleksiyonunda yer almaktaydı. Madrid’deki TBA 21’de (Thyssen-Bornemisza Art Contemporary) bir edisyonu da koleksiyona dahil edilmiş eser yakın geçmişte ayrıca İngiltere’nin başkenti Londra’daki The British Museum’da sergilenmişti.

 

Milliyet Sanat’a geçen hafta özel bir açıklamada bulunan Eviner, “Bu durumun, sansürün giderek normalleşmesine karşı ifade özgürlüğü ve sanatçı haklarının savunulmasında, küresel dayanışmaya duyulan kritik ihtiyacın altını çizdiğine inanıyorum,” derken, Mathaf’taki sergide çalıştığı küratör Sara Raza ile yakın geçmişe de dayalı, birkaç sergiyi de kapsamış profesyonel ilişkisinden duyduğu memnuniyetin altını çizmişti. Sanatçı, gelinen noktada ‘sanatın açık bir şekilde kullanılmasına tanık olduklarının altını şu ifadelerle çizmişti:

 

“Eserimin sergiden çıkarılması vakasının, kadın haklarının yanı sıra ifade özgürlüğü ve sanatın özgürce ifade edilmesinin yerel değerlere göre nasıl değiştiği veya evrensel insan hakları olduğu sorusuna yol açtığını düşünüyorum. 

 

Mathaf Müzesi, dünyanın dört bir yanından küratörleri, sanatçıları ve diğer sanat profesyonellerini çağdaş sanatı nasıl kullandıklarını meşrulaştırmaya davet ediyor.

 

Çağdaş sanat sergilerinin sanat dünyasında demokratik bir toplumun parçası olduğunu kanıtlamak için nasıl faydalı araçlar olabileceğini sorgulamalıyız. 

 

Çağdaş sanatı eleştirel kapasite olmadan düşünmek mümkün mü?”

 

Bilgi: www.incieviner.net