T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 31 Ekim Perşembe sabahı basına ve kamuoyuna “2024 Yılı 3. Çeyrek Turizm Verileri Değerlendirme Toplantısı” başlığı ile ayrıntılı açıklamalarda bulundu. 

 

 

Bakan Ersoy, Türkiye’deki ziyaretçi sayıları, ortalama kalış süreleri, kişi başı gecelik harcama miktarı, turizm geliri ve Türkiye kültür ve turizminin tanıtıma yönelik medya ve sosyal medya faaliyetleri hakkında da istatistiksel bilgiler sundu.

 

Atatürk Kültür Merkezi’nde konuşan Bakan Mehmet Nuri Ersoy bununla birlikte, son günlerde basında ve kamuoyunda tartışılan, Sabancı Holding’in ise yatırımda bulunacağı iddiaları üzerine bu konuda dün açıklama yaptı. Ersoy, Sabancı Holding’in “Sabancı olarak; Haydarpaşa Garı’na ilişkin herhangi bir yatırım ya da proje planımız bulunmamaktadır,” mesajı ile bir ilişkisi olmadığını resmen açıkladığı tarihi “Haydarpaşa Garı” ve Sirkeci Garı yapılarına ilişkin sürpriz ve detaylı bilgiler aktardı. Kültür ve Turizm Bakanı, "Haydarpaşa ve Sirkeci’de tren olacak, kültür - sanat merkezi olacak, Millet Bahçesi olacak. Asla A.V.M. ve otel olmayacak" açıklamasında bulundu.

 

 

Bakan Ersoy ayrıca "Hedefimiz 2026 Ekim ayında, Kültür Yolu Festivali ile, Haydarpaşa ve Sirkeci’yi İstanbullulara hediye etmek" diye ekledi. Hatırlanacağı üzere, TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokolle, Haydarpaşa ve Sirkeci Gar binaları ve demiryolu işlevi dışında kalmış alanlar, “kültür ve turizm” amaçlı kullanılmak üzere, 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmişti. 

 

Konuya ilişkin ayrıntılı bilgi, 24 Ekim tarihli Gazete Kadıköy’de de, basına ve kamuoyuna sunulmuştu. Erhan Demirtaş’ın haberine göre, “Kira bedeli, Haydarpaşa Gar sahası için KDV hariç 71 milyar TL, Sirkeci Gar sahası için de 9,5 milyar TL olmak üzere toplam 80,5 milyar TL olarak belirlenmişti. 29 yılın sonunda toplam kira bedeli Türk Borçlar Kanunu hükümlerinde öngörülen artış oranlarınca her yıl belirlenen birim fiyatlara göre hesaplanacak. Toplam kira bedeli ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılacak ve yaptırılacak yatırımların toplam değeri karşılaştırılacak ve mahsuplaşma olacak.”

 

Hal böyle iken, Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, toplantıda, bölgeleri ilişkin Proje Danışma Kurulu’nu da tanıttı. Kurulda mimar, küratör Prof. Dr. Luca Molinari, Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Feridun Çili, Yüksek Mimar Han Tümertekin ve küratör, sanat eleştirmeni Beral Madra’nın yer aldığı ifade edildi. 

 

Bakan Ersoy, toplantıda Türkiye Tasarım Vakfı ve Danışma Kurulu ile beraber hazırlanan projelerin, İstanbul Koruma Kurulu’nun onayından geçtikten sonra uygulama safhasına geçeceğinin altını çizdi. Ersoy,  “Haydarpaşa ve Sirkeci “Boğazın Birleştirici Gücü” Gar Kültür Sanat Projesi” başlığı altında özetle şu açıklamalarda bulundu:

 

“Haydarpaşa gar kompleksinde bulunan âtıl durumdaki tescilli eski eser yapılar, aslına uygun olarak restore edilecektir. Demiryolu taşımacılık faaliyetleri devam edecektir. Binalar, restorasyon sonrasında “Arkeopark”, “Arkeoloji Müzesi”, kütüphane, performans sanatları merkezi, tematik müze, sergi salonları, sanat ve tasarım atölyeleri olarak değerlendirilecektir.  Haydarpaşa bölgesinde çalışmaların tamamlanmasıyla birlikte, Anadolu yakasında ilk kültür ve sanat adası İstanbul’a kazandırılmış olacaktır.”

 

 

Bakan Ersoy, Haydarpaşa Garı için bu açıklamalarda bulunurken, bölgeye ilişkin genel görünüm karelerini de katılımcılarla paylaştı. Buna göre bölgede “TMO Siloları - Çağdaş Sanatlar ve Tematik Müzeler”, “Haydarpaşa Tren Garı Gar İşletmesi, Kütüphane ve Sergi Salonu”, “Peronlar”, “Arkeopark”, “Kalkhedon Arkeoloji Müzesi”, “Sanat ve Tasarım Kampüsü”, “Lokomotif Bakım Atölyesi, Sergi Mekânları, Çok Amaçlı Salon”, “Performans Sanatları Merkezi”, “Spor Merkezi”, “Dizel Bakım Atölyesi, Sergi Mekânları, Konferans Salonu”, “Spor Merkezi” ve “TCDD Geçici Ofisler ve Sanat Galerileri” gibi detaylar dikkat çekti.

 

Diğer taraftan T.C.Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy’un duyurduğu “Sirkeci Garı” için ise, bakanın yaptığı açıklamalar şöyle sıralandı: “(Sirkeci Garı için) Demiryolu taşımacılık faaliyetleri devam edecektir. Çalışmaların tamamlanmasının ardından şu anda âtıl durumda olan tescilli yapılar, “Göç Müzesi”, “Tematik Müze”, resim galerisi gibi kültür - sanat kapsamında kullanılacaktır. Sirkeci Garı’nda çalışmaların tamamlanmasının ardından, İstanbul Avrupa yakasında bölge tarihinin izlerinin gelecek nesillere aktarımı sağlanacaktır.”

 

 

Bu kapsamda Bakan Ersoy’un yer verdiği “Sirkeci Garı” bölgesi proje detaylarında da, “Sepetçi Kasrı”, “Atölye ve Etkinlik Alanı”, “Ambar yapısı”, “Yol Bakım Şefliği”, “İşletme Müdürlüğü”, “İlk İstasyon Yapısı”, “Sirkeci Tren Garı”, “Marmaray”, “Açık Toplu Etkinlik ve Gösteri Alanı”, “Sirkeci Sahili”, “Gar Meydanı”, “Sirkeci Meydanı” ve “Eminönü” ibareleri paylaşıldı. 

 

 

Öte yandan Haydarpaşa ve Sirkeci Garı projeleri adına Danışma Kurulu’nda görev alan Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Beral Madra ve Han Tümertekin, Milliyet Sanat’a konu hakkında açıklamalarda bulundu.

 

 

 

 

“Toplantılara katıldığım kadarıyla, oradaki (Haydarpaşa Garı) kalıntıların korunması ve mevcut binaların değerlendirmesi konusunda fikirlerimi söyledim. Bölge vaziyet planında Kadıköy e yakın kocaman binalar, peyzaj olarak uygun görünmüyor; ama Haydarpaşa kalıntılarının değerlendirilmesi, yeniden kullanılması konusunda olumlu gelişmeler olduğunu gözlemledim. Bakan Bey benden bu konuda ricada bulununca, kendisine (bildiğiniz gibi ben emekli oldum ve uzaktayım) eğer vaktim olursa bununla elbette ilgilenirim dedim. Haydarpaşa bölgesindeki siloların yeniden işlevlendirilmesi, bu anlamda önemli bir meseledir. Endüstriyel miras açısından, bölgedeki eski binaların elden geçirilmesi de, demiryolu alanındaki eski sanayi binalarının onarım ve kullanımı da önemlidir.” 

 

 

 

 

“Haydarpaşa ve Sirkeci Garları’nın restorasyonu ve kültür ve sanat sanayisi için işlevsel bir yapıya dönüştürülmesi bağlamında, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, danışma kuruluna davet edildim. Toplantıda değerli mimarlar ve yöneticilerden gereken bilgileri aldıktan sonra bugüne kadar gerçekleştirdiğim kültür ve sanat etkinliklerinin ilkeleri doğrultusunda ve AICA TR Onursal Başkanı olarak, bu değerli yapıların anlamı, önemi, nasıl işletilmesi konusunda bir rapor yazıp teslim ettim. 

 

Genel izlenimim, danışma kurulunun önerilerine önem verildiğidir. Bu görev için ücret almadım. Sanat ve kültür alanına yararı dokunacak her türlü girişime katkıda bulunurum.  45 yıllık mesleki deneyimimin ve uluslararası iletişim olanaklarımın bu gelecek kuşaklar için çok değerli yapıların kazanılmasında kullanılması, bana onur verir. Ancak, bu yapıların ve alanların işlevlerinin ve işletmesinin bu danışmanlığıma uygun şekilde gerçekleşip gerçekleşmemesi benim danışmanlığımı aşan bir durumdur. İstanbul'un ve kültür ve sanat ortamının bu yapılara ve alanlara sahip çıkması gerekir.”

 

***

 

 

 

 

“Haydarpaşa ve Sirkeci “Boğazın birleştirici gücü” gar kültür sanat projesi danışma kurulu, İstanbul’a kazandırılacak iki yeni kültür ve sanat alanının hayata geçirilmesinde yönlendirici rol üstleniyor. İstanbul’da Rami Kütüphanesi ve Kız Kulesi, Salt Galata, Salt Beyoğlu, Santral İstanbul ve Darphane-i Amire gibi yenileyip dönüştürdüğümüz kültür ve sanat yapılarında edindiğimiz deneyimi Avrupa ile Asya’yı birleştirecek bir projede kullanacak olmaktan heyecan duyuyoruz.”