Seray ŞAHİNLER

Sosyolog Zygmunt Bauman’ın Varşova Üniversitesi Polonya Felsefe Toplululuğu’nun kütüphanesindeki temizlik sırasında tesadüfen bulunan 1968 tarihli çalışması “Kültür Teorisinde Eskizler” gün yüzüne çıktı! 1968’de Polonya’daki öğrenci ayaklanması sırasında ülkeyi terk etmek zorunda kalan Bauman’ın kaybolduğunu sandığı bu çalışma uzun yıllar, çeşitli materyallerle dolu bir dolabın altında gizlenmiş halde bulundu. Sürpriz bir keşifle Bauman külliyatındaki yerini alan kitap, dönemin eleştirel teorik yaklaşımlarını, kültür okumalarını, eğitim ve gençlik olgusunu, modernitenin ayırt edici niteliklerini irdeliyor.

Kültürel ilişki alanında değişim

“Kültür Teorisinde Eskizler”, Akın Emre Pilgir çevirisiyle Türkçe’de yayımlandı… Makalelerden oluşan çalışmayı yayıma hazırlayan Güven Gürkan Öztan, kitabın yayınevindeki kopyadan farklı olarak Bauman’ın notlarını da içerdiğini söyledi. “Kültür Teorisinde Eskizler”in perde arkasını anlatan Öztan şöyle konuştu: “Bauman yaptığı çalışmanın bir yerlerde var olduğundan haberdar değildi. 60’ların başından itibaren sosyoloji alanında o dönemin yeni tartışmalarıyla iç içe geçen bir çalışma başlatıyor. Daha sonraki yıllardaki teorik çerçevesini oluşturabilecek ilk arayışlar bu zamana diliminde ortaya çıkıyor. Kitap kendi dönemindeki kitle kültürü tartışmaları dahil olmak üzere kültürel ilişki alanındaki değişim ve yoğunlaşmanın nedenlerini araştırırken aynı zaman estetik kuramının içine giriyor. Öğrenci protestolarıyla Bauman’ın kitabı tamamlayıp yayınevine teslim etmesi aynı döneme denk geliyor. Anti-semitik kampanyanın hedefi haline getirilen Bauman ülkeyi terk ediyor. Kitabın üzerinde yaptığı eskiz çalışmalar ise Polonya’da kalıyor. Uzun yıllar sonra keşfediliyor.”

Erken döneme dair okuma

Bauman külliyatında yerini alan “Kültür Teorisinde Eskizler’in, Bauman’ın erken dönemine dair bir okuma fırsatı sunacağını belirten Öztan, “Bauman, Türkiye’de çok tanınan bir sosyolog. Eserlerinin büyük kısmı Türkçeye kazandırıldı. Fakat biz daha geç dönem eserlerini okuyarak onunla tanıştık. Burada fikirsel yolculuğunda ilk adımları oluşturan tartışmalar, 60’ların sosyal bilimindeki konu başlıkları ve Bauman’ın etkileşime girdiği sosyolog ve düşünürlerle ilişkisini ilk defa görüyoruz. Bu Bauman okurları için önemli bir fırsat. 60’lardaki düşünme tartışmalarına daha uzağız. Bu kitap okuyanlar açısından kayıp hazine duygusu yaratacak” dedi. KÜLTÜR SANAT SERVİSİ