Seray Şahinler 

Cam sanatçısı ve tasarımcı Felekşan Onar’ın ileri dönüşüm yöntemleriyle tasarlayıp ürettiği cam eserleri “Artakalan” sergisinde ziyarete açıldı. “İyi Bak Dünyana” mottosuyla yola çıkan, Kale Tasarım ve Sanat Merkezi’nde düzenlenen sergi; sanat, tasarım ve zanaati günümüzün en önemli konularından “sürdürülebilirlik” ekseninde sorguluyor.

Cam, tarihsel bir sanat ve her ne kadar işlevsel olsa da üretilen en ufak parça dahi bir sanat eseriyle eşdeğer. Her biri özgün ve biricik. Bu özelliğiyle cam “tekrar edilemez” bir nitelik kazanıyor. Felekşan Onar yıllardır doğaya atılan şişeleri toplayıp dönüştürüyordu fakat ilk kez kendi ürettikleri arasında “neyi dönüştürebilirim” sorusunu takip ederek bugün için anlamlı bir çalışmaya kapı araladı. Sanatçı, cam üfleme sırasında artakalan “kapel” adlı işlevsiz malzemeyi yeniden tasarladı. Kullanıma yönelik cam eserler ile heykelsi objeler “Artakalan” sergisiyle bir araya getirildi. Sergi, güncel tasarımın tüketicilerin günlük yaşam deneyimini zenginleştirmenin ötesinde sosyopolitik, ekonomik ve ekolojik düzlemde yaratabileceği faydaya değiniyor.

Sanatçının birbirini tamamlayan bu tasarımları aynı zamanda antroposene karşı bir sorumluluk. 19. yüzyılda endüstri devriminin ilk döneminde başlayan, Bauhaus Okulu’yla ivme kazanan “tasarımcının sorumluluğu” meselesi bugün belki sanat dünyasının üzerinde daha fazla düşünmesi gereken meselelerden biri. “Artakalan” bir nesnenin tasarlanırken geride hiçbir atık malzeme bırakmaması konusunda başarılı bir örnek. Sergi bu yönüyle hem sanatçıya hem izleyiciye artakalanlar üzerine yeniden düşünme alanı açıyor.

Farklı renk ve boyutlardaki camlar kültürel ve tarihsel atıflara da sahip. Küratör Serra Yentürk, sergiyi kurgularken tarih öncesine uzanarak Uzakdoğu toplumlarının nesneyle olan ilişkisiyle benzerlik kurmuş. Japonya’nın dünyanın en çok endüstriyel atık üreten fakat aynı zamanda nesneye en çok saygı duyan ülkelerden biri olduğunu belirten küratör, nesnelerin ruhuna saygı gösterilmediği takdirde üretilen şeylerin geride kalanlara musallat olacağını söylüyor. Elbette ekolojik anlamda… Bir nevi doğanın hesap sorması gibi… Bütün bunlar bir araya geldiğinde “artakalan”lardan yeni bir dünya kurmak mümkün.

Sanata yeni bir alan

Temmuz ayında kapılarını açan Azapkapı’daki Kale Tasarım ve Sanat Merkezi (KTSM) sergi alanı, tasarım ve atölye katları ile 1.500 kitaptan oluşan kütüphanesiyle şehrin yeni sanat duraklarından biri. Her katı, tasarıma, doğaya, mimariye, sanata yönelik farklı üretim ve öğrenme alanlarıyla kurgulanan KTSM’de yıl boyunca tasarım ve sanat çalıştayları gerçekleştirilecek.