EVRİM ALTUĞ 

evrimaltug@gmail.com 

 

Dünya çapında 17 küratörün davet ettiği 154 sanatçının farklı disiplinlerden eserler, İstanbul Haliç’te İBB Miras tarafından kamuoyuna kazandırılmış Artİstanbul Feshane’de “10. Asya Avrupa Meditations Bienali” başlığı altında ilgi görmeye devam ediyor. 

 

Pazartesi hariç her gün 10:00 ve 18:00 arasında, 11 Aralık’a kadar izlenen sergi genci yaşlısı, grubu ya da aile bireyleri olsun, pek çok kesimden kişiyi kendine çekerken, “Ben Başka Bir Sen - Sen Başka Bir Ben” başlıklı bienalin temelleri 2008’de Polonya’nın Poznan kentinde sanatçı ve Profesör Thomasz Wedland ve ekibinin düzenlediği organizasyona dayanıyor. 

 

 

İBB Kültür’ün Cumhuriyetin 100’üncü yıldönümüne armağan olarak taşıdığı bienalde bugüne kadar Avrupa’dan 33, Asya’dan ise 34 ülke temsil edilirken, girişim özellikle destek ve dayanışmaya gereksinim duyan imzaları, medya sanatı ve kavramsal sanat üzerine emek veren sanatçıları bir araya getirme kaygısını taşıyor. Kültürel bir inisiyatif, bir sanat kooperatifi mantığı ile yapıya yayılan bienalin hedeflerinden biri de, ‘küresel bağlamda siyasal, ekonomik, kültürel, ekolojik

olumsuzlukları aşıp, sanatçının yaratıcılığı ve üretimi ile geniş kitleler arasında barışçı, yapıcı ve uzlaşmacı bir arabulucu işlevi taşımak,’ sözleriyle kayda geçiriliyor. 

 

Biçimi gereği tam da kıtaların kesiştiği İstanbul’a yakıştığını gösteren ve zaten 1989’da Dr. Nejat Eczacıbaşı Kültür ve Sanat Vakfı’nın desteğiyle Üçüncü İstanbul Bienali’ne de ev sahipliği yapmış olan yaklaşık 200 yıllık tarihi Feshane binasında gezilen ‘10. Asya-Avrupa Meditations (Meditasyonlar) Bienali’, yetkililerin altını çizdiğine göre, kültür sanatın taşıdığı düşünsel, biçimsel ve estetik kapasiteyi, davetli sanatçıların kullandığı ‘metaforlar’ (eğretilemeler) ve çokseslilik ve ifade özgürlüğü içinde sundukları sosyal, demokratik eleştiriler üzerinden önerdikleri yeni hakikat alanları ve ifade halleri ortaya koymaları bakımından da hayli önemli bir vazifeyi yerine getiriyor. 

 

Küratörler Alnoor Mitha, Beral Madra, Belu Fainaru-Simion, Denise Carvalho, Eunha Lee, Gu Zhenquing, Harro Schmidt, Hongrong Lyu, Hongjohn Lin, Ho Wei Ming, Juraj Carný, Marek Sibinsky, Marianne Wagner, Mehmet Lütfi Şen, Tomasz Wendland, Valentina Gioia Levy ve Yasuyuki Saegosa’nın davetiyle yapıtları izlenen 154 sanatçı arasında sözgelimi, bayrak, pankart, yolluk, poster, fotoğraf gibi kamusal iletişim ve sanat araçları da göze çarparken, izleyiciler kâh bir yapıtta ‘Avrupa’nın (Europe) üzerinden basıp geçmeye lâyık bir kıymet olup olmadığını sorguluyor; kâh yanından geçtiği yeni bayrakların hangi özgürlük adına asıldığını merak ediyor. Veya önüne dikildiğiniz bir poster size, ‘We Need Another Hero (License)’ / ‘Başka Bir Kahraman (Ehliyeti) İstiyoruz’ diyerek yaşanan önder enflasyonuna ve nitelik, nicelik çürümesine dikkat çekiyor. 

 

 

 

 

 

 

Bienalde bu arada sözgelimi, Memed Erdener’in (EXTRAMÜCADELE) 2022 tarihli ‘Gerçek Gazeteci Dokuzlusu’ isimli tuval üzeri akrilik serisi de izlenebiliyor. Eser, sanatçının ifadenin özgürlük biçimlerine göstergebilimsel ve nüktedan tavırlar aldığı, ‘Gerçek Gazeteci’yi ‘işsiz’, ‘ölü’ veya ‘hapis’ten menkul varlık-hiçlik üçgenine kondurduğu önemli bir katkı olarak not alınırken, İlgen Arzık, fotoğraf üzerine karışık malzemeyle ortaya koyduğu soyut dışavurumcu çalışması ‘Yuva’da, günümüzün afet, savaş ve adaletsizlikleri karşısında hepimizin aşina olduğu gri bir yığınla bizi baş başa bırakıyor. Arzık’ın eserinde, imgenin eylem haline girdiği, izleyicinin üzerine tüm hakikatiyle döküldüğü bir dobralık seviyesi dikkat çekerken, izleyiciler öte yanda Yağız Özgen’in gündüz ve gece arasında koşuşan renklerin görsel yapı sökümünü yaptığı kavramsal sanat yerleştirmesine büyük ilgi gösteriyor. 

 

 

 

 

Bunun gibi, Bienalde sanat yapmanın ve hayatı yorumlamanın estetik yükümlülüğünü sorgulayan bir diğer sanatçı olan Michaela Hanemann ziyaretçilere desen serisi ‘Sanatın Meyveleri’ni ikram ederken, Ayça Telgeren’in Vehbi Koç Vakfı desteği ile 2022 ve 2023 arası ürettiği üç bölümlü kavramsal düzenlemesi de, ‘Yolda’ iken rastladığımız alıntılar, kalıntılar, çatlaklar, hatıra zerreleri ve bunları nasıl kayıp olmadan kayıt altına alacağımızı sorgulamamıza, olanca çekiciliği ve aykırılığı ile vesile oluyor. Yine, Ecem Dilan Köse’nin ‘Tüm Dünyanın Stresi’ni bize yumuşak küre-toplarıyla transfer ettiği yerleştirmesi ise, ‘sıktığınız yere’, bildirdiğiniz konuma, empati kurduğunuz ‘dokunuma’ göre, siber dünyanın verdiği reaksiyonu gözle görünür hale getirmeyi başarıyor. 

 

 

 

 

 

Serginin samimi bakışlarından bir diğerinde Lezsek Tatla, bayraklarla işlediği bir İstanbul / Türkiye sosyal konutu fotografik yerleştirmesi ile bienal ziyaretçilerini ‘Parallax’ bakışa davet ediyor. Asya yakasında, Çağrı Saray’ın ‘Kadıköy Kaçış Rotaları’ ziyaretçilere video, fotoğraf ve desen üzerinden alternatif bir bakış getirdiği etkinlikte Darius / Filip Gajewski ikilisi ise izleyicinin bakışını tavana ve oradan monitörlere doğrultarak, kullandığı Japon kâğıt modülleri ve video projeksiyon profiller eşliğinde ‘Yarın’ın insanlığına siyah-beyaz portreler sıralıyor.  

 

 

 

Etkileşimli yerleştirmeleri, izleyicinin merakını tetikleyen tasarımları ve eserlerin mekânda son derece ‘ferahfeza’ ziyaretçilerle buluşturulduğu bienale mekân olan Artistanbul Feshane ayrıca, özel sanat kütüphanesi, kafe ve çalışma alanlarıyla da, gelenin hemen her ihtiyacını tatmin ediyor. Artistanbul Feshane’ye Tramvay ile ulaşım da, son derece kolaylıkla sağlanabiliyor. 

 

Bienalde eserleri yer alan tüm imzalar:

 

Aiko Tezuka, Aleksandra Kepinska, Aleksei Torgunakov, Alex Villar, Aljosha Zivadinov, Almagul Menlibayeva, Alnoor Mitha, Altynai Osmoeva, Amna Yaseen, Andrea Uváciková, Anna Kolacka, Anna Piotrowska, Anne Nissen / Ansen Atilla, Aroosa Rana, Arun Kumar, Ayça Telgeren, Baatarzorig Batjargal, Bashir Makhoul, Bauhouse / Clemens Wittkowski, Belu Simioni Fainaru, Burak Delier, Cai Guo-Jie, Can Akgümüş, Candaş Şişman, Carlos Aires, Carlotta Oppermann, Chien-Chi Chong, Chiharu Shiota, Christiane, Christine Schulz, Ciprian Mureşan, Clemens Fuertler, Clement Loisel, Corinna Krebber, Crypto ZR (Jiaying Liu), Çağrı Saray, Daechul Kwak, Daniel Zych, Daniela Krajcová, Darcell Apelu, Dávid Demjanovic, Derek Holguin, Dilyara Kaipova, Dorota Sadovská, Dragan Zivadinov, Dunja Zupancic, Ecem Dilan Köse, Echo Can Luo, Elvin Flamingo, Erdal İnci, EXTRA MÜCADELE, Filip Gajewski, Firi Rahman, Firouz Farman-Farmaian, Gözde Mimiko Türkkan, Gregor Mesec, Grzegorz Handerek, Grzegorz Klaman, Hacer Kıroğlu, Hantu, Harro Schmidt, Haydee Jimenez, Hideo Ohiwa, Hiruta Hiroko, Huang I-Chieh, Izumi Chiaraluce, İlgen Arzık, Jacek Staniszewski, Jan Drozd, Jarmila Mitríková, Jennifer Rico, Joanna Brodniak, Julia Lewandowska, Jure Zavbi, KalmanPool (Jinpeng Liu), Kamil Bonczyk, Katarzyna Ziolo, Konstantino Dregos, Krasimira Drumeva, Krzysztof Franaszek, Ladislav Carný, Lan Chung-Hsuan,LEI XUE, Lela Ahmadzai, Lesia Khomenko, Leszek Tetla, Liao Xuan-Zhen and Lisa Batacchi, Ludmila Kamp;Nelson Ramirrez de Galeano, Ludmilla, Luigi Presicce, Maciej Olekszy, Marek Sibinský, Marie Jo – Lafontaine, Martyna Miller, Matus Lanyi, Mayumi Konno, Megumi Iwata, Michaela Hanemann, Michel Pou, Michelle Poonawallah, Moataz Nasr(eldin), Musquiqui Chihying, Nika Korenjak, Nobuki Yamamoto, Nomin Bold, Omid Azadi, Otis Laubert, Ozan Türkkan, Patricija Gilyte, Patrik Ševcík, Peter Puype, Priyantha Udagedera, Raman Traciuk, Robert Kusmirowski, Róbert Makar, Roger Ballen, RokYangxinChen, Sabina Letner, Saima Rashid, Sandrine Deumier, Saule Dyussenbina, Selçuk Artut, Shen Chao-Liang, Slawomir Brzoska, Songül Girgin, Stano Masár, Steffen König, Tajny Projekt, Tao Yua Lun, Tehmina Firdous, Till Nowak, Timm Ulrich, Ting Tong Chang, Tomasz Matusewicz, Uuriintuya Dagvasambuu, Vira DG, Wojciech Horala, Wojciech Leder, Wojtek Radtke, Yağız Özgen, Yao Jui-Chung, Yasuyuki Saegusa, Yoonseong Chang, Zahra Hussain, Zbynek Janácek, Zinaida