Milliyet Sanat
Milliyet Sanat »Yazarlar » Eser Rüzgar | Bir eleştirmenin gerekçeli kararları

Bir eleştirmenin gerekçeli kararları

23 Kasım 2012 - 07:11 | Yılın kadın oyuncusu (Esra Bezen Bilgin) ve çevirmeni (Seçil Honeywill) dallarında ödül alan
Tiyatro..Tiyatro Dergisi'nin düzenlediği "Tiyatro Ödülleri", jüri üyelerinin adaylarını gerekçeli kararlarla açıklamalarıyla diğer ödüllerden ayrılıyorTiyatro..Tiyatro Dergisi tarafından düzenlenen “Tiyatro Ödülleri” hafta içinde sahiplerini buldu. 11 kategoride verilen ödüllerin diğer ödüllerden farkı, benim de aralarında olduğum jüri üyelerinin gerekçeli kararlarla adaylarını açıklamaları. Gecede, seçici kurul olarak vermiş olduğumuz kararları video görüntüleriyle izleyenlerle paylaştık. Törende birkaç cümleyle değindiğim kararlarımı bu yazıda açıklayarak yılın çeşitli nedenlerle öne çıkan tiyatro oyunlarının bir değerlendirmesini yapmak istedim.

Genco Erkal ve Tülay Günal,
Dostlar Tiyatrosu'nun "Ben Bertolt
Brecht"inde.
Yılın Yapımı Adayım; "Ben Bertolt Brecht"

Brecht’in şiir, öykü ve şarkılarından oluşturulan oyun, sezonun en önemli yapımlarından biri.
İçerik olarak Brecht’in insan sevgisinin, ezilenin-emekçinin yanında oluşunun, sömürüye karşı duruşunun metin üzerinden sahneye taşınması çok başarılı. Politik tiyatronun önemli ismi Genco Erkal’ın yönettiği oyun, sanatın zihin açıcı etkisini gösteriyor. Oyuncular Genco Erkal ve Tülay Günal, oyun içindeki geçişleriyle, şarkı ve danslarıyla oyunun dinamosu niteliğindeler. Dekor, müzik, dans koreografisi de oyunun gücünü destekliyor. Sonuç olarak bütün renklerin hızla kirlendiği dünyada Dostlar Tiyatrosu püripak bir oyun ortaya çıkarıyor. Bu nedenlerle yılın yapımı olarak ben “Ben Bertolt Brecht” dedim.

Yılın en iyi yapımı seçilen oyun; 27 Kasım Caddebostan Kültür Merkezi’nde, 5 Aralık Edirne Bahçeşehir Koleji’nde, 6 Aralık Tekirdağ Kültür Merkezi’nde, 7 Aralık Kozyatağı Kültür Merkezi’nde, 11 Aralık İzmir Tepekule Kongre Merkezi’nde izlenebilir.

Yılın Yönetmeni Adayım; Cem Uslu

"Largo Desolato", genç ve yeni topluluk Ekip Tiyatrosu’nun izlediğim ilk oyunu. Yönetmen Cem Uslu, oyununda seyircisini çapraz düzende oturtarak oyuncularını bir arenaya çıkarıyor, oyuncularının bazılarını da izleyicilerin arasına yerleştirmeyi tercih ediyor. Oyunun dinamizmini, sahne akışını çok iyi dengeliyor. Rejisinin başarısında oyun metniyle oyuncuları, diğer tüm unsurları harmanlamasının payı büyük. Bunun dışında “reji buluşları” ve “özgünlük” bu oyunda fazlasıyla var. Oyun dekorundaki nesneleri, realist değil de semiyotik yaklaşım olarak tercih etmiş olması yönetmenin zekice yorumunun göstergesi. Genç yönetmen Cem Uslu gönül rahatlığımla yılın yönetmen adayım oldu. Lakin ödülü “Şark Dişçisi” nin başarılı yönetmeni Engin Alkan’a kaptırdı.

"Largo Desolato"yu; 28 Kasım, 5 Aralık, 12 Aralık, 19 Aralık, 26 Aralık tarihlerinde Mecidiyeköy Sahne Hâl’de izleyebilirsiniz.

Yılın Kadın Oyuncusu Adayım; Esra Bezen Bilgin

Sezonun en iyilerinden biri olan Talimhane Tiyatrosu’nun “Önce Bir Boşluk Oldu Kalp Gidince, Ama Şimdi İyi” oyunu dokunaklı, iç acıtıcı bir metin. İnsan tacirlerinin eline düşen kadın karakter Dijana’yı Esra Bezen Bilgin üzerinden izlemek, oyunculuk adına zevkli, insanlık adına yürek burkucu. Esra Bezen Bilgin, genç kadının umutlarını, tutkularını, hayal kırıklıklarını, korkularını, acılarını üst düzeyde bir oyunculukla aktarmayı başarıyor. Oyuncunun Dijana’nın trajedisini anlatmadaki ustalığı beni oyunun içine adeta çekti, uzun bir süre de çıkarmadı. Oyuncunun karakteriyle bütünleşmesinin dışında mimikleri, beden dinamiği, aksan kullanmadaki ustalığı takdire şayan. Esra Bezen’in ders niteliğindeki oyunculuğunu görmezden gelmek olmazdı.

Yılın Çevirmeni Adayım; Seçil Honeywill

“Önce Bir Boşluk Oldu Kalp Gidince, Ama Şimdi İyi” oyununun başarısında çevirisinin de payı büyük elbette. 1984 doğumlu İngiliz oyun yazarı Lucy Kirkwood’un metnini Türkçeye çeviren Seçil Honeywill, düzgün akıcı bir çeviriyle metnin önünü açıyor, tıkanmadan ilerlemesini sağlıyor. Çeviriyi yapmakla kalmayıp başarılı, yerinde bir uyarlamaya da imza atıyor. Bu durumda oyum da Seçil Honeywill’e gidiyor.

Yılın en iyi kadın oyuncusu ve yılın çevirmeni seçilen oyun, 26 Kasım’da Şişli Black Out Sahnesi’nde oynuyor, kaçırmayın.

Erkan Kolçak Köstendil, İkincikat
Tiyatro'nun "Aut" isimli oyununda.
Yılın Erkek Oyuncusu Adayım; Erkan Kolçak Köstendil

Daha önce izlemediğim Erkan Kolçak’ın oyunculuğuyla bu yıl İkincikat Tiyatro’da tanıştım, pek de iyi ettim. Köstendil, “Aut” daki Zehir karakterini çok iyi çözümleyerek derinliğine inmiş, içselleştirmiş. Oyuncu, kendi kurtuluşunu sağlamak adına başkalarının maşası olan sonra da üzerindeki güce isyan eden karakterinin oyunun başıyla sonundaki ruhsal geçişini çok doğru bir yöntemle belirliyor. Oynadığı karakteri bedeninin dışında gözlerine bile taşıyan Köstendil’in gözlerinde Zehir’i görmek mümkün. Oyunun sonunda elini yüzünü kana bulasa da tertemiz bir oyunculuk çıkaran Erkan Kolçak Köstendil’in oyunculuğu auta gitmedi direk gol oldu. Erkan Kolçak Köstendil ödülünü “Disko 5 Nolu”nun oyuncusu Mirza Metin’le paylaştı.

Yılın Oyun Yazarı Adayım; Alper Kul ve Özgür Özgülgün

İnsanoğlu 1969’da aya ayak basmadan, Jules Verne 1865’te “Aya Yolculuk” kitabını yazıyor. Stanley Kubrick de “Space Odyssey”i 1968’de çekiyor. Ön görüsü, hayal gücü
yüksek yazarlar/sanatçılar kimi zaman gerçek olaylardan önce hayatı sanatla buluşturuyorlar. İkinci Kat’ın oyunu “Aut” böyle bir oyun aslında. Yazarlar, Alper Kul ve Özgür Özgülgün daha futbolda şike tartışmaları gündeme gelmeden, yargı yolları açılmadan bu gerçeği 2009 yılında kağıda dökmüşler. Oyunun entrik kurgusunu sağlam örüp sürekli yüksek tempoda bir oyun yazmayı başarmışlar. Ön görüleri, cesaretleri ve kurgularındaki sağlamlıkları nedeniyle kendilerini yılın oyun yazarı adayı olarak gösterdim. Alper Kul ve Özgür Özgülgün bu ödülü Michelangelo oyununun yazarı Irmak Bahçeci ile paylaştılar.

İkincikat Tiyatro’da “Aut” u izlemek isteyenlerin 24-25 Aralık tarihine kadar beklemeleri gerekiyor.

Yılın Giysi Tasarımcısı Adayım; Tomris Kuzu

“Şark Dişçisi” sezonun büyük yapımlarından biri, bu büyüklüğe de gösterişli kostümler yaraşır. Nitekim Tomris Kuzu oyunun metnini, yönetmenin tercihlerini göz önüne alarak estetik ve şık kostümler tasarlamış. Bazı oyunlarda kostümlerin şaşaası oyunun işlevselliğini kısıtlayabilir, fakat Tomris Kuzu estetiği ve hareket özgürlüğünü bir potada eritmeyi başarıyor. Absürtlük ve abartıdan beslenen kostümler saç-makyajlarla bir görsel şölen etkisi bırakıyor. Adayım olan Tomris Kuzu ödülü de kucakladı.

Yılın Oyun Müziği Adayım; Selim Atakan

“Şark Dişçisi” keyifli bir müzikal olarak dikkat çekiyor. Şark Dişçisi’nde oyunun ritmine çok uygun bir müzik oluşturan, bunu farklı sahnelere taşıyan Selim Atakan’ın müzik tercihi başarılı. Oyuncuların duygu durumlarıyla bire bir örtüşen notalar ve enstrümanlar seçen oyundan alınacak zevki müziğiyle ikiye katlayan Selim Atakan, hem benim adayım oldu hem de ödülü aldı.

Şark Dişçisi, 24 Kasım ve 25 Kasımda Kağıthane Sadabat Sahnesi’nde izlenebilir.

Behlüldane Tor'un, Devlet Tiyatroları'nın sahnelediği "Michelangelo" oyunu için tasarımı.


Yılın Sahne Tasarımcısı Adayım; Behlüldane Tor

Son yıllarda adından çokça söz ettiren başarılı sahne tasarımcılarından Behlüldane Tor, Üsküdar Tekel Sahne’yi bütünüyle “Michelangelo” oyununa hizmet için kullandı. Duvarlarından tavanına kadar oyunu estetik olarak yerleştirdi. Renk uyumunu dönem ayrıntılarıyla bütünleştiren Tor, sahneyi katlara bölerek oyunun dinamiğini hızlandırıyor, finaldeki gösterişli sahne kullanımıyla da göz doldurmayı başarıyor ve adayım oluyor. “Sezuan’ın İyi İnsanı” oyunuyla daha fazla göz doldurmuş olacak ki ödülü Ethem Özbora kazandı.

Yılın Işık Tasarımcısı Adayım; Cem Yılmazer

Cem Yılmazer, oyun metninde yer alan ışık kullanımını kendine özgü buluşlarla renklendiren bir tasarımcı. Daha önceki oyunlarında kendini gösteren bu özgünlük geçtiğimiz sezon Kent Oyuncuları’nın “Ölümüne” oyununda da yer almaktaydı. Kahverengi tonlarındaki dekor tasarımının üzerine düşürdüğü çoğunlukla sarı tonlarındaki ışıklarla estetiği yakalamayı başaran Yılmazer, ayrıca daha önceki ışık tasarımlarında da gördüğümüz kendine özgü gölge ışık oyunlarıyla da aydınlığını pekiştiriyor. Yılmazer adayımdı, fakat bu kategoride “Yanık” oyunuyla Akın Yılmaz ödülün sahibi oldu.

Yılın Koreografı Adayım; Nebi Birgi

Enerjisi, dinamiği en yüksek oyunlardan olan “Sidikli Kasabası Müzikali” kalabalık kadroya sahip. Kalabalık kadroların doğal olarak bir riski vardır, eğer koreografi düzgün oluşturulmazsa oyun bir kargaşaya dönüşebilir. Nebi Birgi, bu sıkıntıya hiç düşmeden oyuncuların ritmini, müziklerle uyumunu iyi ayarlayarak ortaya görsel olarak keyifli bir sonuç çıkardı. Bu nedenle yılın koreografı adayım Nebi Birgi oldu. Birgi, ödülünü Şark Dişçisi koreografı Selçuk Borak’a kaptırdı.

Sidikli Kasabası Müzikali’ni 24-25 Kasımda Devlet Tiyatrosu Cevahir Sahnesi’nde izleyebilirsiniz.